trusted online casino malaysia
Davíð Þór Jónsson 02/01/2018

Ár hinna glötuðu tækifæra

Guðspjall: Þá sagði Jesús þeim þessa dæmisögu: „Maður nokkur átti fíkjutré gróðursett í víngarði sínum. Hann kom og leitaði ávaxtar á því og fann ekki. Hann sagði þá við víngarðsmanninn: Í þrjú ár hef ég nú komið og leitað ávaxtar á fíkjutré þessu og ekki fundið. Högg það upp. Hví á það að vera engum til gagns? En hann svaraði honum: Herra, lát það standa enn þetta ár þar til ég hef grafið um það og borið að áburð. Má vera að það beri ávöxt síðan. Annars skaltu höggva það upp.“ (Lúk 8.6-9)

Náð sé með ykkur og friður frá Guði föður og Drottni Jesú Kristi. Amen.

Gleðilegt nýtt ár.

Við áramót er vaninn að staldra við, líta yfir farinn veg og gera upp árið sem var að líða. Um leið er horft fram á veginn, jafnvel í spámannlegum stellingum og reynt að sjá fyrir hvað árið sem gengið er í garð muni fela í skauti sér.

Fjölmiðlar eru undirlagðir þessu, áramótauppgjör og annálar eru fastur liður sem og heimsóknir til völva og spáfólks sem sér fyrir náttúruhamfarir, framhjáhöld framáfólks og hvaðeina annað. Við allt þetta tal er litlu að bæta. Vissulega var árið 2017 óvenjulegt fyrir ýmissa hluta sakir, afdrifaríkir og óvenjulegir atburðir áttu sér stað og ekki sér enn fyrir endann á afleiðingum sumra þeirra. Árið átti sínar hetjur og skúrka … eins og öll önnur ár til þessa.

En við stöldrum líka við sjálf og horfum á ævi okkar, á árið sem leið sem kafla í ævisögunni og búum til útdrátt úr honum í huganum. Kannski teiknum við jafnvel upp drög að framvindunni í næsta kafla og strengjum hugsanlega einhver heit um eitt og annað til að hjálpa okkur að stýra lífi okkar eftir æviveginum þangað sem hugur okkar leitar.

Lánsemi

Sjálfur get ég horft yfir árið 2017 með lítið annað en þakklæti í huga. Þakklæti fyrir það traust sem mér hefur verið sýnt, þá velvild sem ég hef mætt, þann stuðning sem ég hef notið. Fyrir mitt hamingjuríka einkalíf.

Ég er lánsamur maður.

Mér finnst það betra orð en „heppinn“. Við segjum að mínu mati allt of oft að við séum „heppin“ með þetta eða hitt. Þegar ég segi frá lífi mínu og starfi heyri ég iðulega að ég sé „heppinn“ … með samstarfsfólk, vinnustað og starfsumhverfi. Ég tek ekki undir það. Mér finnst það fela í sér að það góða starf sem hér er unnið, það kærleiksríka andrúmsloft sem hér ríkir, sá uppbyggilegi og nærandi starfsandi sem hér svífur yfir vötnunum … sé bara einhver hundaheppni. Eitthvað óverðskuldað sem við höfum dottið í lukkupottinn með.

Svo er ekki. Þetta allt saman er eðlileg afleiðing af því hugarfari sem hér ríkir, þeirri stefnu sem hér hefur verið tekin og hefur verið fylgt. Ég er ekki „heppinn“ með samstarfsfólk. Ég er mjög lánsamur með samstarfsfólk – og það er ekki heppni. Það er ekki fyrir eitthvað glópalán að hingað hefur valist gott fólk til starfa, fólk sem ég er þakklátur fyrir að hafa kynnst og fá að vinna með.

Lán Laugarneskirkju er ekki heppni heldur ávöxtur af starfi, stefnu og hugarfari.

En við sem vinnum hér, hvort sem það eu launaðir starfsmenn eða sjálfboðaliðar í hinum ýmsu störfum; æskulýðsleiðtogar, sóknarnefndarfólk, kórfólk, messuþjónar. Við erum ekki Laugarneskirkja. Kirkja er samfélag þeirra sem kjósa að tilheyra henni. Þið eruð kirkjan. Ekki ég.

Ávextir

Guðspjallstexti dagsins fjallar einmitt um ávexti. Jesús grípur þar til líkinga sem áheyrendur hans skildu til hlítar. Fíkjutréð og víngarðurinn eru klassísk tákn fyrir lýð Guðs í spámannsritum Gamla testamentisins. Þau sem Jesús sagði þessa dæmisögu hafa þekkt vel þessi orð Jesaja spámanns:

„Því að víngarður Drottins er Ísraels hús og Júdeamenn ekran sem hann ann. Hann vænti réttlætis en sá blóði úthellt, vænti réttvísi en neyðaróp kváðu við.“ (Jes 5.79)

Áheyrendurnir hafa ekki farið í neinar grafgötur með það að þau sjálf voru fíkjutréð. Þeim var ekki heldur hulið hver ávöxturinn var sem vænst var af þeim; réttlæti og réttvísi.

Þetta er hið stóra verkefni kirkjunnar … okkar. Ekki bara mitt heldur okkar sem kjósum að tilheyra þessu samfélagi … að bera ávöxt réttlætis og réttvísi. Að vera málsvarar kærleikans, að tala röddu hins kristilega hugarfars inn í samtímann, að varpa ljósi lífsins á þau úrlausnarefni sem við stöndum frammi fyrir sem samfélag … sem þjóðfélag.

Og hjá því verður að mínum dómi ekki litið að þar höfum við sem kirkja ekki borið þann ávöxt á nýliðnu ári sem af okkur er vænst. Og ég held að það sé okkur hollt að gangast við því og viðurkenna það. Og strengja þess heit að gera betur á næsta ári.

Ljósið í kastljósinu

Kirkjan hefur nefnilega verið iðnari við það að komast í kastljósið en að varpa því sjálf á siðferðileg úrlausnarefni samfélagsins. Vissulega er það svo að ákveðin öfl í þessu þjóðfélagi sjá rautt hvenær sem kirkjuna ber á góma og gildir þá einu í hvaða samhengi. Árvisst karp um kirkjuheimsóknir skólabarna og jafnvel fermingar er auðvelt að standa af sér. En þegar vígðir kirkjunnar þjónar leyfa sér að láta út úr sér skoðanir sem ekki falla í kramið alls staðar verður aftur á móti meiri handagangur í öskjunni. Það hvarflar stundum að mér … og nú tala ég í hálfkæringi – bara svo það sé á hreinu … að best væri að biskupinn segði aldrei neitt því ef hún segir A segja allir sig úr Þjóðkirkjunni sem hefðu viljað heyra B, en ef hún segir B þá pakkar A-fólkið saman og fer í fússi.

Þannig er til dæmis sérkennilegt að mínu mati að þrjúhundruð manns hafi svo sterkar skoðanir á gagnaleynd – eftir allt sem á undan er gengið innanhúss í kirkjunni – að ef persónulegar skoðanir biskupsins á henni fara ekki saman við þeirra … að þá loksins og ekki fyrr finni þeir sig knúna til að yfirgefa Þjóðkirkjuna. Og það jafnvel þótt aðrir kirkjunnar þjónar, meðal annarra sá sem hér stendur, tjái sig opinberlega um að þeir deili ekki skoðunum með biskupi.

Glatað tækifæri

En hér stendur kannski hnífurinn í kúnni. Ég geri þetta atvik frá liðnu ári að umtalsefni vegna þess að það er í mínum huga skólabókardæmi um svo mörg önnur tækifæri sem kirkjan hefur látið sér úr greipum ganga að vekja máls á álitamálum og ræða þau opinberlega á forsendum guðfræði sinnar með siðferðilegum og biblíulegum rökum.

Á þjófnaðarhugtak Gamla testamentisins við um gagnastuld? Hann er ekki eiginlegur þjófnaður því sá sem gögnin eru afrituð frá hefur þau enn undir höndum. Að stelast í upplýsingar er því ekki eins og að stela hjóli eða peningum. Sá sem stolið er frá glatar þá hjólinu sínu eða peningunum. Hinar afrituðu upplýsingar eru enn á sínum stað þótt þær séu líka komnar á staði sem þeim var ekki ætlað að vera á. Á þjófnaðarhugtakið í sínum gamlatestamentislega skilningi kannski frekar við um það sem gagnaleyndinni er einmitt ætlað að vernda?

Í hvernig þjóðfélagi búum við þegar það er glæpur að afhjúpa glæp, kannski ekki glæp gegn lögum manna en hugsanlega gegn heilbrigðu siðferði? Hve viðamikið og innilegt má samband þeirra sem ábyrgðarstöðum gegna í almannaþágu við Mammon vera til að það hætti að vera þeirra einkamál og verði þjóðfélagsmál?

Þessum spurningum ætla ég ekki að svara hér, en spyrja þess í stað: Af hverju fóru þær ekki út í umræðuna? Af hverju urðu bara sumir fúlir, fóru í fússi og skelltu á eftir sér og málið var dautt og enginn ræddi það meir?

Sekt okkar

Hér brugðumst við. Kannski brugðust fjölmiðlar líka. En við berum ekki ábyrgð á þeim. Við berum aftur á móti ábyrgð á okkur. Af hverju tókum við ekki þennan pakka sem okkur var réttur upp í hendurnar og opnuðum hann og krufum hið safaríka innihald hans, þau siðferðilegu álitamál sem hann geymdi? Gullið tækifæri til að láta að sér kveða í umræðunni og varpa ljósi kristinnar siðfræði á þjóðfélagsleg úrlausnarefni samtímans gekk okkur úr greipum.

Og ég er sekur.

Ég gengst við því. Þegar þetta mál kom upp var ég störfum hlaðinn og nennti ekki að sökkva mér í það. Kannski var ég líka bara andlega latur. En ég nagaði mig í handarbökin á eftir þegar mér varð ljóst að bólan var hjöðnuð og horfin án þess að hún yrði að neinu öðru en frétt um úrsagnir úr Þjóðkirkjunni. Og engu siðfræðilegu ljósi var varpað á deiluefnið.

Og ég hef heitið mér því og opinbera hér með það heiti mitt að taka mig á hvað þetta varðar.

En … svo ég endurtaki mig nú … ég er ekki kirkjan.

Við erum kirkjan. Við öll sem tilheyrum henni. Þetta er ekki mitt partí. Þetta er okkar partí. Ef partíið er leiðinlegt … hvort er þá vænlegra til árangurs að gera sjálfur eitthvað til að lyfta því upp eða skella skuldinni á húsvörðinn og fara burt í fússi?

Samfélag eða stofnun?

Í þessu kristallast í mínum huga að verulegu leyti vandinn sem kirkjan stendur frammi fyrir. Hún er í hugum allt of margra stofnun en ekki samfélag.

Við getum ekki sagt okkur úr íslensku lagaumhverfi þegar dómaframkvæmd gengur fram af okkur. Við getum ekki sagt okkur undan sýslumannsembættinu. En við getum sagt okkur undan biskupsembættinu. Og það er auðvelt. Það er hægt að gera það á netinu. Það er ekki mikið meira mál en að afvina einhvern leiðinlegan á facebook. Og á eftir getur okkur meira að segja liðið eins og við höfum lagt eitthvað af mörkum – annað en það sem við raunverulega lögðum af mörkum sem var að rýra rekstrarfé sóknarkirkjunnar okkar um nokkra þúsundakalla á ári sem þess í stað renna þá í ríkissjóð.

En ef við öll, allir sem kjósa að tilheyra þessu samfélagi, tækjum ábyrgð á því … að sú stemning myndi skapast að þegar út af ber þá sé það hlutverk allra … ekki bara presta og biskupa … heldur samfélagsins, að leiðrétta stefnuna – þá myndi kirkjan virka eins og samfélag á að gera. Og þá sæist hún vera samfélag en ekki stofnun sem auðvelt er að kúpla sig út úr með því einu að smella á réttu hlekkina. Og til þess höfum við gnótt tækifæra.

Og ég bið þess að Guð gefi okkur náð til að nýta okkur þau tækifæri betur á nýju ári en við gerðum á því liðna.

Við erum fíkjutréð. Og Jesús gaf fíkjutrénu tækifæri til að bera ávöxt. Eitt ár enn. Saga dagsins í dag er um náð.

Og ég bið þess að Guð gefi kirkju sinni náð á nýju ári til að vera öflug rödd í samfélagslegri umræðu um siðferðileg álitamál – ekki meginviðfangsefni hennar.

Dýrð sé Guði föður og syni og heilögum anda. Svo sem var í upphafi er og verður um aldir alda. Amen.

Prédikun flutt í Laugarneskirkju á nýársdag 2018

Davíð Þór Jónsson
Latest posts by Davíð Þór Jónsson (see all)
Flokkun : Pistlar
1,423