Það sem gerist þegar stjórnmálamenn eru of faglegir og gáfaðir. Eða eitthvað annað

Leiðari – Karl Th. Birgisson skrifar

Í fjölda ára hefur ríkt kreppa á húsnæðismarkaði á höfuðborgarsvæðinu. Það hefur öllum almenningi verið ljóst mjög lengi.

Fyrir mörgum árum fóru að birtast fréttir af fullfrísku fólki í ágætri vinnu sem átti þess eins kost, að hírast í leku fimmtán fermetra herbergi í iðnaðarhúsnæði. Það voru ömmur og afar sem gátu ekki haldið jól með barnabörnunum sínum.

Það eru svosum ekki ný tíðindi, en sum okkar vonuðu að þau tilheyrðu sögubókum.

Íslenzk alþýða hefur reglulega þurft að búa við slíkar aðstæður síðan í upphafi tuttugustu aldar, þegar saggafullir kjallarar voru algeng húsakynni. Og síðar þegar braggar urðu athvarf fullvinnandi fólks. Ekki löngu seinna urðu til fátækrahverfi í Blesugróf og víðar. Úti um allt land bjó fólk í hreysum.

Húsnæðiskreppa okkar tíma hefur verið þekkt staðreynd í mörg ár og versnar enn. Vinnandi fólk á ekki kost á viðunandi húsnæði. Ekki einu sinni lengur óheilnæmu atvinnuhúsnæði með ókeypis myglusveppum.

Frá því að kreppan varð ljós hafa farið fram að lágmarki tvennar alþingiskosningar og einhverjar sveitarstjórnir hafa líka verið kjörnar. Þeir kjörnu fulltrúar virðast hins vegar vera fastir í hinni hefðbundnu fagmennskupólitík tímans. Að hugleiða hvernig skuli skipuleggja, hvar henti að byggja, hvernig skuli fjármagna, hver eigi að eiga heima hvar. Svo fjasa einhverjir um lóðaskort í einu strjálbýlasta landi heims.

Þarna er líklega einn kjarninn í vanda jafnaðarmanna um víða veröld, að tala sig útlærðir og mjög faglegir um neyðarvanda sem blasir við, en gera lítið sem ekkert í honum. Af því að málið er svo flókið. Og af því að þeir eru svo gáfaðir.

Á sama tíma á fjöldi fólks hvergi heima – ekki bara fátækt fólk og ungt, heldur fullvinnandi líka. Og ekkert gerist árum saman.

Samt byggðu jafnaðarmenn fyrri tíma verkamannabústaði við Hringbraut, blokkir á vestur Melum, Fellsmúlann og Breiðholtið eins og það lagði sig. Þeir litu heldur ekki á pólitík sem fag, heldur starf til að vinna í þágu umbjóðenda sinna. Þeir leystu vandamál og viðfangsefni.

Húsnæðiskreppan birtist okkur daglega í fréttum, ekki sízt af leigumarkaði.

Herðubreið tilfærir hér aðeins þrjú dæmi. Eitt er þetta:

Sjö fermetra mjög vistlegt herbergi undir súð er til leigu á fimmtíu þúsund krónur á mánuði. Þar er pissað frammi á gangi, en sturta er engin. Hvað þá að hægt sé að elda mat. Þó er að sögn fjallasýn fyrir þá sem teygja sig upp í gluggann og þegar þannig viðrar. Áreiðanlega innspírerandi fyrir Þórberginn í okkur öllum.

Svo er fimmtán fermetra herbergi í kjallara til leigu á áttatíu þúsund krónur. Frammi á gangi er salerni og ´sturtuaðstaða´. Svokölluð eldunaraðstaða virðist felast í örbylgjuofni, af myndum að dæma. (Gítarinn á myndinni hér að ofan er ekki innifalinn.)

Og síðast þegar Herðubreið skoðaði vefinn Híbýli var þar annað sambærilegt herbergi til leigu, og þó á gjafverði. Aðeins sjötíu þúsund á mánuði.

Skýringar á þessari húsnæðiskreppu eru til. Þær eru ekki skortur á peningum – af þeim er nóg í samfélaginu, – heldur eftirspurn umfram framboð. Eftirspurnin mun ekki minnka í neinni fyrirsjáanlegri framtíð. Framboðið þarf því að aukast.

Stjórnmálamenn fyrri ára stóðu frammi fyrir miklu stærri vandamálum og leystu þau. Hvernig? Með því að auka framboðið. Um það vitna heilu hverfin á höfuðborgarsvæðinu.

Hin sorglega staðreynd er hins vegar sú, að enginn stjórnmálamaður okkar tíma hefur staðið sína plikt um að takast á við þennan vanda svo að fullnægjandi sé. Um það vitna dæmin daglega og því miður árum saman. Helzt er þó að Sjálfstæðisflokkurinn og Björt framtíð í Kópavogi hafi sýnt almennilega tilburði í þessa veru.

Til þess eru öll efni, að skamma jafnaðarmenn í sveitarstjórnum sérstaklega fyrir dugleysi í svo alvarlegum vanda sem hefur verið öllum ljós árum saman. Þeir ættu skilja stefnu sinnar og hjarta vegna að róttækra lausna er þörf. Og síðast þegar Herðubreið gáði, þá áttu jafnaðarmenn að vera róttækir þegar kemur að vanda vinnandi fólks. Það tíðkaðist í það minnsta hér fyrrum og hefur gefizt vel víða um lönd.

Til fólksins í landsstjórninni eru gerðar minni kröfur. Þeim fannst ekki einu sinni taka því að minnast á húsnæðismál í stjórnarsáttmálanum, sem þau skrifuðu nýlega. Það er skiljanlegt.

Þarsíðasti forsætisráðherra kaus að fela peningana sína í fyrirtæki á Tortóla. Núverandi forsætisráðherra fer reglulega í golfferðir til Flórida og gistir þá í fjölskylduhúsinu, sem er einmitt og fyrir algera óheppni líka í eigu fyrirtækis á Tortóla.

Til þess konar fólks gerum við engar kröfur.

En við gerum þær kröfur til jafnaðarmanna í öllum flokkum, að þeir leysi bráðavanda sem brennur á almenningi. Það gera þeir með því að hætta því að vera svona gáfaðir og faglegir, svo ofurhugsi um verkferla, en ganga frekar til verka og sjá fólki fyrir þaki yfir höfuðið.

Það gera nefnilega jafnaðarmenn.

Tortólafólkið getur alltaf flutt í skattaskjólin sín ef það móðgast.