„Gamla gengið“

Eftir Ragnar Helga Ólafsson

Skipstjórinn á MS Sýsifossi var vanur að segja að hann hefði ekki „misst mann“ í 22 ár. Þetta var einsdæmi í flotanum; sama áhöfnin frá 1987.

„Gamla gengið“ sigldi strandflutningaskipinu um­hverfis landið á sex dögum, 52 hringi á ári í 22 ár. Sunnu­dagsmorg­unn í heimahöfn, sólarhringur í landi og svo út aftur; að jafnaði lagst að bryggju á 10-15 stöðum í hverjum hring (ekki alltaf þeim sömu); alltaf siglt rangsælis: Vestmannaeyjar, Höfn, Reyðarfjörður og svo framvegis.

Það var til þess tekið í fjörðum, víkum og höfnum hversu yfirveguð en þó glaðleg og að því er virtist lífsglöð áhöfn skipsins var. Reynslan sagði líka til sín, verkin í hverri höfn voru unnin fumlaust – allt að því vélrænt. „Gamla gengið“ starfaði sem einn maður.

Fljótlega eftir að strandsiglingarnar lögðust af fór hins vegar að gæta eirðarleysis meðal áhafnarinnar. Og eftir að útgerðin tók að nýta skipið til milli­landa­siglinga var þess ekki langt að bíða að „gamla gengið“ heyrði sögunni til. Lengri landlegur, aðgangur að toll­­frjáls­­­um varningi (bjór) og önnur fríðindi dugðu ekki til að halda hópnum saman. Þvert á móti.

Dagskráin varð óregluleg: Stundum siglt á Cuxhaven, stundum Rotterdam, stundum til Leeds eða Hull; og alltaf skyldi siglt stystu leið, eftir beinni línu,  fram og til baka. Slíkir túrar eru eðlisólíkir reglubundnum hringsiglingum. Siglingafræðingurinn saknaði sirkilsins. Hann hætti fyrstur. Skipstjórinn hvarf síðastur frá borði.

Sumir fengu vinnu í landi og plumuðu sig víst bærilega en aðrir enduðu í óreglu eins og gengur. Einhverjir munstruðu sig á önnur skip en fæstir úr áhöfninni á MS Sýsifossi entust lengi á sjó eftir að strandsiglingarnar lögðust af.

Ragnar Helgi Ólafsson, Til hughreystingar þeim sem finna sig ekki í samtíma sínum (Bjartur, 2015)