Traust

Fyrir nokkru birti MMR niðurstöður skoðanakönnunar þar sem spurt var um traust fólks á leiðtogum stjórnmálaflokkanna. Skemmst er frá því að segja, að enginn stjórnmálaleiðtogi á Íslandi nýtur trausts, ef frá eru talin Katrín Jakobsdóttir formaður VG, Birgitta Jónsdóttir og Dagur B. Eggertsson. Traustið er þó ekki í neinum himinhæðum og ég tel forseta Íslands ekki til stjórnmálaleiðtoga. Því er hann úr sögunni í þessum pistli.

Í gær komu svo fyrir almenningssjónir nýjustu tölur úr Þjóðarpúlsi Gallups og þar eru Píratar mældir stærstir stjórnmálaafla á Íslandi. Það er samhljómur með niðurstöðum þessara kannana, nema hvað Katrín skorar hátt en VG lágt. Birgitta Jónsdóttir er talin standa við sannfæringu sína og standa með almannahagsmunum af jafnmörgum eða fleiri en styðja Pírata, en álit fólks á öðrum flokkum er í samræmi við það traust sem forystumenn þeirra njóta.

Nú hafa menn lýst því yfir að þessi könnun MMR sé rugl; fjármálaráðherra hefur gagnrýnt hana harðlega og ritstjóri þessa vefrits, sagði í gær að hún væri álíka gáfuleg og stjörnuspáin í Mogganum.

Því fer víðs fjarri að ég ætli að bera brigður á orð þessara manna sem báðir þekkja íslensk stjórnmál mun betur en ég, en ég vil samt segja þetta:

Þegar hinn almenni kjósandi greiðir atkvæði eða svarar spurningum í skoðanakönnun, hefur hann loforð og efndir stjórnmálamanna til að styðjast við og hann dæmir þá líka af framkomu þeirra þegar þeir koma fyrir almannasjónir. Hann þekkir þá ekki persónulega, heldur bara stjórnmálamanninn sem talar við hann af skjánum eða í einstaka vinnustaðaheimsókn.

Ímyndinni sem stjórnmálamaðurinn varpar af sjálfum sér er ætlað að heilla kjósendur upp úr skónum og þegar það heppnast, eru stjórnmálamennirnir hæstánægðir með álit kjósenda á sér, enda full ástæða til. Þegar það svo tekst ekki, veldur það þeim djúpstæðum vonbrigðum en af því að þeir eru mannlegir, kenna þeir sendiboðanum um.

Það hefur komið fyrir að ég hef hætt við að kaupa eitthvað, vegna þess að ég treysti ekki sölumanninum. Mér líkaði ekki hvað hann sagði, hvernig hann sagði það eða hvernig látbragð hann hafði í frammi og þar sem ég þekkti manninn ekki neitt, hafði ég ekkert annað til að styðjast við og ég hætti við að kaupa af honum það sem hann var að selja vegna þess að mig grunaði að hann væri að ljúga að mér.

Hið sama glidir um stjórnmálaleiðtoga. Fólk þekkir þá ekki persónulega en framkoma þeirra, atferli og fyrri orð og efndir (eða vanefndir) ráða því hversu mikils trausts þeir njóta. Eða njóta ekki.

En auðvitað mega þeir og fylgjendur þeirra láta svona kannanir sem vind um eyru þjóta. Það er fáum gefið að þekkja sinn vitjunartíma.