Mikilvægi Rásar 2 fyrir menninguna

Eftir Rúnar Þórisson

Nú þegar enn eina ferðina er sótt að RUV, er stráð ótta í huga svo margra um að sú stefna og hugsjón sem RUV hefur staðið fyrir og hefur haft ómælt gildi, sé hætta búin. Kannski einkum Rás 2 en hún hefur verið mér, eins og mörgum öðrum, afar kær af ýmsum ástæðum allt frá því hún byrjaði og það eru allmörg ár síðan.

Það er staðreynd að Rás 1 og Rás 2 eru mörgu leyti bjargvættur þegar kemur að spilun á íslenskri tónlist. Rás 2 hefur löngum verið dugleg að kynna nýja tónlist enda er það eitt af hlutverkum Ríkisútvarpsins. Rásin hefur einnig varðveitt dægurmenninguna með því að taka upp og útvarpa tónleikum, svo sem Músíktilraunum, Airwaives, Bræðslunni og Menningarnótt svo eitthvað sé nefnt. Það er ómetanlegt.

Á sama tíma má almennt segja að það sé erfitt fyrir marga íslenska tónlistamenn að fá spilun á frjálsu stöðvunum þó það eigi kannski ekki við um alveg alla. Margar þeirra stöðva sem kenna sig við 365 miðla er dálítið stýrt af amerískri fyrirmynd og byggja sér tiltölulega þrönga skilgreinda markhópa. Sú þrönga hugsun sem þar ríkir gerir það að verkum að stór hluti af tónlistarlífi finnur sér ekki svæði í útvarpi á meðan á Rás 2 er tónlistarmönnum mætt af tiltölulega miklu fordómaleysi, þeir eru spilaðir og margir fá þar séns. Eins og gengur eru þó sumir ánægðari en aðrir með sinn hlut t.d. með tilliti til kyns, stöðu og aldurs.

Rás 2 er sannarlega ekki hægur vandi á höndum þar sem hún þarf að hugsa til margra þátta þegar tónlist er valin og leikin. Það eru hin menningarlegu viðmið, væntingar og kröfur hlustenda og svo spilar að auki inn í – vegna þess sjálfstæðis sem dagsrárgerðarfólk nýtur þar umfram aðrar stöðvar; – persónulegur smekkur sem og tengsl og utanaðkomandi áhrif. Rás 2 hefur því mjög víðfeðmu hlutverki að gegna, þ.e. að samræma óskir fjöldans við hin menningarlegu markmið, markmiðið að kynna nýja tónlist þar sem tengsl, smekkur og það sem er fyrirfram gefið getur líka haft áhrif.

Það hefur sýnt sig að Rás 2 er mikilvæg við að viðhalda margbreytileika í íslenskri menningu og að renna stoðum undir sameiginlegan menningarlegan bakgrunn, sem er nauðsynlegur fyrir frekari listsköpun, aukið frelsi, fjölbreytni og samskipti. Því er sárt til þess að vita að enn og aftur er að Rásinni sótt af þeim sem löngum hafa viljað hana feiga og um leið þannig alið á og viðhaldið ótta varðandi rekstur til framtíðar og það góða starf sem unnið er. Megi íslenskt útvarp og íslensk tónlist lengi lifa og haldast sátt í hendur.