Jólamatur í tilefni komu jólanna – bókarkafli

Í desember 2009, þegar allt var upp í loft vegna Icesave og fjárlaga og þingið á suðupunkti, barst vinalegt bréf frá skrifstofu þingsins þar sem stóð:

Forseti Alþingis

býður til hádegisverðar á Hótel Borg

miðvikudaginn 9. desember nk. kl. 12.00

í tilefni komu jólanna.

Ég hafði farið á prýðilegt jólahlaðborð á Hótel Borg og gerði ráð fyrir að þetta væri eitthvað svipað því. Svo reyndist ekki vera.

Ég var á skrifstofunni minni fyrir hádegi og þegar klukkan fór að nálgast tólf tók ég eftir því að ritarinn á hæðinni, indæl eldri kona, fór að ókyrrast og hálfpartinn smala okkur út. Ég var alveg róleg enda ekki nema yfir Austurvöllinn að fara en hún linnti ekki látum fyrr en búið var að rýma hæðina vel fyrir tólf. Þegar á Borgina var komið hrúguðust þingmenn og allt starfsfólk þingsins inn í sal þar sem setið var við stór hringborð. Ég tók frá sæti við hliðina á mér fyrir Birgittu en fundur í utanríkismálanefnd hafði tafist og þingmenn í henni komu ekki fyrr en að verða hálfeitt.

Ekkert var nú hlaðborðið en á slaginu tólf tóku þjónar að bera inn mat sem var fundinn upp áður en ísskápurinn kom til sögunnar; hangikjöt, kartöflur í uppstúf, rauðkál og grænar baunir úr dós ásamt laufabrauði. Með þessu var borið fram jólaöl. Þrátt fyrir stundvísi sem átti sér vart sinn líka á þingtíma mínum voru einstaka þingmenn en þó einkum ráðherrar sem mættu aðeins of seint, auk utanríkismálanefndar. Einn þeirra var Steingrímur J. Sigfússon og þegar hann gekk í sal og skimaði eftir lausu sæti fann hann ekkert nema sætið sem ég hafði tekið frá fyrir Birgittu og hlammaði sér þar.

Nú gerðist boðið súrrealískt. Undir hverjum diski var myndskreytt blað með söngtextum og upphófst heilmikill fjöldasöngur. Mér skilst að þarna hafi verið brotið blað í sögu þingsins því venjan hafði verið sú að Árni Johnsen leiddi fjöldasönginn ásamt harmonikkuleikara en í þetta sinn voru það Róbert Marshall og Guðmundur Steingrímsson sem léku undir á gítar og harmonikku og leiddu sönginn.

Þarna sat sem sagt öll löggjafarsamkundan og starfsfólk þingsins með munninn fullan af hangikjöti, söng jólalög eins og á barnaballi og gerði hreyfingar með úr sætum sínum þegar við átti, t.d. í hinu klassíska jólalagi „Adam átti syni sjö“. Flestir höfðu auðvitað mætt stundvíslega, voru nokkurn veginn búnir að borða og biðu þess að grjónagrautur með möndlum yrði framreiddur. En Steingrímur J. gerði hreyfingar með miklum tilþrifum á meðan hann tróð í sig og söng hástöfum „Á jólunum er glens og gaman, fúmm, fúmm, fúmm“. Þegar viðstaddir sungu „Tendrum ljós á trénu bjarta“ leit ég á Þórð Björn og Birgittu og sá að þau virtust, rétt eins og ég, vera að hugsa um Óslóarjólatréð sem staðið hafði alelda rétt fyrir utan dyrnar fyrr á sama ári. Við gjörsamlega sprungum úr hlátri og gátum ekki hamið okkur en reyndum að dreifa því með því að taka hraustlega undir sönginn og Birgitta var farin að dilla sér í danstakti.

Hinir nýju umsjónarmenn fjöldasöngsins höfðu tekið sér það bessaleyfi að bæta einu lagi við á textablaðinu (sem hafði örugglega verið eins síðan 1932) og það var lagið „Kósíheit par exelans“ með Baggalúti þar sem sunginn er stórkostlegur ádeilutexti á ofgnóttina sem fylgir oft jólunum við lag Barry Gibbs, „Islands in the Stream“.

„Fokkitt, skítt með það, fáum okkur ögn meiri rjóma,“ söng Steingrímur hástöfum við hliðina á mér – þótt hann segðist að söngnum loknum aldrei hafa heyrt lagið áður.

Á slaginu eitt, eftir möndlugraut þar sem tvær rauðvínsflöskur voru á vinning, stóðu svo allir upp og ruku út, orðnir of seinir á næsta fund. Eftir sátum við, kláruðum kaffið okkar og héldum áfram að hlæja.

Þessi „jólamatur í tilefni komu jólanna“ ku vera gamall siður og hefur jólaboðið lítið breyst síðan á fyrrihluta 20. aldarinnar. Það kom flestum nýjum þingmönnum ansi spánskt fyrir sjónum og fæstir höfðu gert ráð fyrir svona samkomu. Næstu þrjú árin var stressið minna og fólk hafði húmor fyrir

þessu, auk þess sem athöfnin kom ekki lengur á óvart. Þá breyttu þeir Róbert og Gummi fjöldasöngnum og tóku upp á því að semja fyndna texta um ástandið í þinginu hverju sinni og syngja grínlög um þingheim. Hallærisbragurinn á þessu varð þá ekki eins hlægilegur, heldur meira fyndinn. Þá fattaði ég líka að biðja fyrirfram um grænmetisrétt eða fisk í staðinn fyrir dósamatinn og hangiketið.

 

————————————————

Bókin Útistöður fæst í flestum bókabúðum, stærri verslunum Hagkaupa, hjá Heimkaup og árituð hjá www.hansenogsynir.is.