Ávarp á baráttudegi verkalýðsins

Það er gjarnan talað um að verkalýðsforystan (eða ætti ég að segja stéttarfélagaforystan) í landinu sé ónýt; tannlaus, bitlaus og hugsi ekki um neitt nema að fóðra undir eigin afturenda.

Ef þetta er rétt, þá er eingögnu því um að kenna að við sem erum starfsmenn á gólfi, við skrifborð, á plani eða hvar það nú annars er sem við öll vinnum, erum ónýt því forysta einhvers félagsskapar getur aldrei orðið annað en það sem félagsskapurinn vill að hún sé.

Forystan er kosin af grasrótinni og ef grasrótin mætir ekki á fundi til að kjósa hana, kýs hún sig sjálf og þögn verður sama og samþykki.  Á meðan launafólk hefur þau einu afskipti af stéttarfélögunum sínum að leigja af þeim sumarbústaði mun forysta þeirra mýkjast og samlagast andstæðingum sínum.

Við samþykkjum langan vinnutíma fyrir lítil laun.  Við að minnsta kosti erum ekki tilbúin til að leggja mikið á okkur til að fá meiri laun fyrir styttri vinnutíma.  Við teljum það til kjarabóta að vinna á tólf tíma vöktum í skítugu álveri á lélegum launum; við köllum það uppgrip að standa heilt sumar við að frysta makríl og fá fyrir það svipuð laun og forstjórinn hefur á einum mánuði.

Ef einu fundirnir sem sjómenn nenna að sækja eru peppfundir á Austurvelli til að styðja útgerðarmenn, eru þeir dæmdir til að láta hlunnfara sig og svíkja.  Ef meiri hluti félagsmann í stéttarfélagi nennir ekki að greiða atkvæði um kjarasamninga, verða engar kjarabætur.

Þetta viðhorf okkar og aðgerðarleysi á líka við um stjórnmálaflokkana.  Þeir ku vera spilltar glæpaklíkur og ef það rétt, þá er það fyrir það eitt að viljum hafa þá svoleiðis.  Stjórnmálaflokkar virka frá grásrótinni og upp en ekki öfugt og á meðan grasrótin gerir ekkert, þá getur fámennur hópið ráðið því sem hann vill.  Gleymum því ekki að tugir þúsunda Íslendinga eru skráðir í fjórflokkinn en virkir þáttakendur í starfinu eru ekki nema brot af því.

Með því að gera ekki annað en að bölva þeim í sand og ösku, erum við að leggja blessun okkar yfir það sem þeir gera því ef við létum athafnir fylgja orðunum, myndu þeir breytast.  Ef við værum samkvæm sjálfum okkur, myndum við mæta á fundi og breyta þeim innan frá til samræmis við það sem viljum ef til vill að þeir séu.

Ríkisstjórnin er ónýt, segjum við, en hún er samt sú ríkisstjórn sem þjóðin vildi fá.  Ríkisstjórn fólks sem er eins víðs fjarri meðlimum stéttarfélaga og hægt er að hugsa sér; eins langt frá þeim sem þurfa að mæta í vinnu til að hafa í sig og á, og mögulega getur orðið; ríkisstjórn undir handleiðslu ríkra auðnuleysingja.  En samt vill þjóðin þetta.  Hún kaus þetta, hún klúðraði tækifærinu til að hafa þetta ekki svona.

Leiðtogar og forysta eru alltaf afsprengi lýðræðislegs ferlis (ennþá að minnsta kosti en það mun breytast ef við hífum okkur upp og látum verkin tala); grasrótarstarfs, leiðinlegrar fundarsetu og kosninga í embætti og ráð innan félaga og samtaka og svo loks til valda; fólkið fær alltaf þá leiðtoga sem það á skilið.

Við þekkjum ekki lengur stéttarbaráttuna og þær fórnir sem færðar voru til að stytta vinnutíma, hækka laun, bæta aðbúnað, setja vökulög, koma upp velferð og geta leigt sumarbústaði á niðursettu verði.  Bardagarnir, blóðsúthellingarnar, handtökurnar, verkföllin; þetta er að mestu gleymt eða orðið svo fjarlægt okkur að við teljum þetta ekki eiga lengur við.

Við erum feit, gráðug og andvaralaus og vöknum ekki einu sinni þótt draumurinn sé orðinn vondur.