Ingi Rúnar Eðvarðsson
Ég er prófessor við Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands og hef áhuga flestum þáttum mannlífsins. Hér skrifa ég pistla um það vekur áhuga minn hverju sinni - oftar en ekki út frá þeim viðfangsefnum sem ég hef fengist við á liðnum árum.
Hugleiðingar um samningamál
Það er eðlilega mikið rætt um stöðu samningamála þessa dagana þegar enn eitt verkfallið hjá opinberum starfsmönnum er skollið á. Nokkuð er litið til þess að skipta um vinnumarkaðslíkan að norrænum hætti. En er þörf á slíku? Fyrst er að því að hyggja að varhugavert er að draga víðtækar ályktanir af ástandi sem er um […]
Ísland, Færeyjar og unga fólkið
Færeyjar gengu í gegnum fjármálakreppu á níunda áratutug 20. aldar. Í kjölfarið fluttu margir úr landi, einkum ungt fólk sem fór til Danmerkur. Færeyingum fækkaði í kjölfarið og langan tíma tók að snúa þróuninni við. Fyrir nokkrum árum reiknaði Hagstofa Færeyja út að eftir nokkra áratugi myndi aftur verða fólksfækkun og það myndi stórlega vanta […]
Breytingar á fjölda starfa eftir hrun
Að undanförnu hefur því verið slegið upp í fjölmiðlum að nær eina fjölgun starfa eftir hrun hafi verið í ferðaþjónustu. Það er ekki rétt. En hverjar hafa verið breytingar í fjölda starfa eftir hrun? Þær hafa verið margvíslegar eins og hér verður rakið. Stuðst er við tölur frá Hagstofu Íslands (fjöldi í aðalstarfi eftir atvinnugreinum). […]
Sagan og samningarnir
Þegar verkföllin, atvinnuleysið, þennslan og niðurstöður samninga á 20. öld eru skoðaðar er niðurstaðan afar einföld. Sigrarnir – hærri laun, styttri vinnutími, lengra orlof og fleiri veikindadagar – unnust þegar þennsla var í atvinnulifi. Þegar samdráttur ríkti og atvinnuleysisvofan herjaði voru samningar ýmist framlengdir eða samið um málamyndahækkanir. Flest ár var kaupmáttur þokkalegur, með nokkrum […]
Ferðaþjónusta fatlaðra og útboð
Í gær birti Innri endurskoðun Reykjavíkurborgar skýrslu um sameiningu ferðaþjónustu fatlaðs fólks á höfuðborgarsvæðinu. Skýrsluna má finna hér. Í stórum dráttum má segja að orsök þess að svo illa tókst til sem raun ber vitni megi rekja til slæmrar tímasetningar, skort á samráði við hagsmunaaðila, að þekking hafi glatast með uppsögn starfsfólks og ekki hafi […]
Möguleg lausn á kjaradeilu háskólamanna
Það ber vott um visku og stjórnkænsku að leysa flókin vandamál. Að höggva á hnútinn, slá tvær flugur í einu höggi og þannig má áfram telja. Nú eru mörg aðildarfélög Bandalags háksólamanna í verkfalli. Kröfugerðin hljóðar upp á miklar kauphækkanir eftir samninga við lækna og kennara. Því er spurning hvort viðsemjandinn, ríkið, geti liðkað fyrir […]
Makrílkvóti, vanhæfi og traust Alþingis
Fréttir dagsins um vinnu við úthlutun makrílkvótans á þingi hafa vakið mikla athygli. Kvótakerfið er mjög umdeilt og sitt sýnist hverjum um ágæti þess. Við útdeilingu aflaheimilda hefur verið byggt á veiðireynslu útgerða (en ekki sjómanna). Þar gildir jafnræðisreglan – allir útgerðir sem hafa aflað sér veiðiheimilda eiga rétt á úthlutun. Um það er ekki […]
Vangaveltur um þrætur og staðsetningu mannvirkja
Sverrir Kristjánsson ritaði einu sinni að þrætulist íslenskra bænda hafi komið dönskum embættismönnum mjög á óvart. Bændurnir íslensku gátu þrætt áratugum saman um ágreiningsefni, einkum landamörk. Ekki dugðu þeim íslenskir dómstólar, enda enduðu flest ágreiningsefni fyrir Hæstarétti í Kaupmannahöfn. Það er greinilegt að Bjartur í Sumarhúsum lifir góðu lífi í íslenskri þjóðarsál. Á liðnum áratugum […]
Um fjarlægðir
Það er um fjarlægðir eins og flest annað í heiminum. Það sem einum finnst langt, telur annar stutt. Allt virðist afstætt í þeim efnum. Líklega mótast fjarlægarskyn okkar út frá því hvar við ölum manninn. Ég er staddur í Brisbane, Ástralíu. Það tók mig tvo daga að fjúga hingað frá Keflavík. Það segir sína sögu, […]
Launahækkanir og framleiðslukostnaður
Það er gamalkunnugt stefið um að lauhækkanir leiði til verðbólgu. En launakostnaður er aðeins hluti af heildarkostnaði við framleiðslu vöru og þjónustu. Öll fyrirtæki þurfa aðföng til rekstrar – hráefni, fjármagn, húsnæði o.fl. Í sumum greinum eru hráefniskostnaður tiltölulega hár eins og í sjávarútvegi en minni í öðrum greinum. Fjármagnskostnaður hefur verið hár á […]
Að glata trausti þjóðar
Ég hef áður á þessum vettvangi fjallað um traust. Þar segir meðal annars: Traust er vafið úr mörgum þráðum. Heiðarleiki, ráðvendni og hreinskilni eru mikilvægir þræðir. Einnig góðvild, hollusta og velvilji. Íslensk þjóðfélag hefur verið einsleitt hvað varðar trú, kyn og tungumál. Það eflir traust milli þegna. Ættartengslin næra traustið enn frekar. Fjármálakreppan haustið 2008 […]
Bækur og bókaskattur
Bókvitið hefur sjaldan verið í askana látið hér á landi. Skáld og listamenn hafa löngum átt erfitt uppdráttar í landi þar sem yfirvaldið hefur salfisk og ál í hjartastað. Og nú hefur verið ákveðið að hækka virðisaukaskatt á bækur til að ,,einfalda“ skattkerfið. Þetta gerist í landi sem kennir sig við bækur. Bókaþjóðin. Á þessum tímamótum […]
