Íslensk umræðuhefð

Lög um lægstu laun

Það eru allmargir sem hafa undanfarið sett fram hugmyndir um að setja lög sem ákvarði lægstu laun hér á landi. Það eru hins vegar búin að vera í gildi hér á landi lög um lágmarkslaun frá því 1938 og það eru allmörg erlend stéttarfélög sem öfunda okkur af þessum lögum.

 

Í þessum lögum um samskipti á vinnumarkaði eru nefnilega ákvæði um að löglega gerður kjarasamningar skuli ákvarða lágmarkslaun ekki bara í viðkomandi stéttarfélagi heldur hjá öllum launamönnum sem starfi í þeim störfum og á því svæði sem samningurinn nær til, sama hvort þeir séu í stéttarfélagi eður ei.

 

Skortur á sambærilegum lagaákvæðum hefur hins vegar sett nokkrar þjóðir í þá stöðu að þurfa að setja lög um lágmarkslaun. Vandamál íslenskra launmanna er hins vegar að hér ráða ríkjum menn vilja leggja allt í sölurnar til að koma í veg fyrir að launamenn komist úr viðjum krónunnar. Hún er versti óvinur launamanna, en gerir íslenska valdastétt sífellt auðugri

 

Verðtrygging launa

Það er auk þessa allmargir sem telja að verðtryggja ætti laun. Til þess að skoða það mál skulum við líta á sögu þeirra bóta og kjara sem alþingismenn ákvarða. Sögu allra skerðingarmarka hér á landi í skattkerfinu og bótakerfinu. Berum það saman við þær leiðréttingar á lægstu launum sem verkalýðsfélögin hafa lamið í gegn á síðustu áratugum.

 

Tek sem dæmi. Rafiðnaðarsambandið sem var stofnað 1970. Fyrsta áratuginn var lömdum við í gegn hækkun lægstu launa um 2300% næsta áratug sömdum við um 2700% hækkun lægstu launa og síðasta áratug síðustu aldar bjuggum við til Þjóðarsáttina og sömdum um tæp 20% launahækkanir.

 

En svo kippti ríkisstjórn Davíðs og Halldórs fótunum undan þjóðarsáttinni með því að henda fastgengisstefnunni því ríki hluti þjóðarinnar gæti var farinn að sakna þess að geta notið reglulegra gengisfellinga launa. Það varð til þess að fyrsta áratug þessarar aldar var samið um 65% hækkun lægstu launa.

 

Á sama tíma eða frá árinu 1970 – 2010 voru laun danskara rafiðnaðarmanna hækkuð um 330%.

 

Ef við lítum á tímabilið frá upphafi verðtryggingar árið 1982, en þá vildu sumir verðtryggja laun líka. Verkalýðsfélögin höfnuðu því á þeim grunni að þingmenn myndu nýta sér það til þess að binda allt launakerfið fast til framtíðar og gera það ómögulegt að hækka lægstu laun sérstaklega.

 

Síðan 1982 hafa laun að meðaltali hækkað um liðlega 30% umfram verðlagsvísitölu og lægstu laun töluvert meira.

 

Við sjáum hvar við værum stödd í dag ef við hefðu sett þetta í hendur stjórnmálamannanna með því að skoða stöðu örorkubóta, vaxtabóta, barnabóta og ellilauna TR. Það segir okkur allt sem segja þarf um hvar lágmarkslaun væru í dag.

 

Þar hefur nefnilega ætíð verið dregið úr hömlu að uppfæra bæturnar til samræmis við gengisfellingarnar. Lægstu laun væru þá líklega nálægt 140 þús. kr. í dag í stað rúmlega 200 þús.

 

Við erum þrátt fyrir allt margfaldir Norðurlanda- og Evrópumeistarar í launahækkunum. Það er krónan og tækifærissinnuð íslensk peningastjórn sem er versti óvinur launamanna. Það er ríki hluti samfélagsins sem berst með kjafti og klóm fyrir því að koma í veg fyrir að við komumst út úr þessu kerfi.

 

Það sem er alvarlegast í þessu ástandi er að íslenskir kjósendur (launamenn) kjósa þetta endurtekið yfir sig og svo níða þeir niður verkalýðsfélögin um að það sé þeim að kenna hversu lág launin séu.

 

Og hverjir eru það sem samþykkja samningana sem koma úr Karphúsinu? Það eru ekki starfsmenn stéttarfélaganna, þeir hafa sjaldnast atkvæðisrétt í þeim kosningum. Það eru nefnilega launamenn, (og kjósendur í Alþingiskosningum) sem afgreiða viðkomandi kjarasamning.

 

Og valdastéttin verður sífellt ríkari og veltist um í peningahrúgunni sinni á meðan hláturstár þeirra renna í stríðum straumum. Þeir nýta fjölmiðla sína til þess að varpa reglulega inn reyksprengjum og fá þannig launamenn beina spjótum sínum hvor að öðrum.

 

Verkalýðshreyfingin semji við sjálfa sig m kaup og kjör

Lítum á fleiri reyksprengjur sem valdastéttin hendir inn í umræðuna til þess að beina sjónum almennings frá sér. T.d. verkalýðsfélögin stjórni lífeyrissjóðum og það sé óþarfi að mæta niður í Karphús til þess að semja um laun á vinnumarkaði. Verkalýðsfélögin eigi lífeyrissjóðina og þá um leið öll fyrirtækin í landinu.

 

Þessi fullyrðing sem er orðin að einhverjum föstum „sannleik“ en er jafnframt ein af þeim barnalegustu og heimskustu. Lífeyrissjóðirnir eiga tiltölulega lítið í atvinnulífinu og í sumum greinum eiga þeir ekkert. Samkeppnisstofnun og Fjármálaeftirlitið sjá einnig til þess að lífeyrissjóðirnir geta ekki starfað saman. Sumir þeirra eiga eitthvað í fyrirtækjum og flestir eiga um 1-3% í nokkrum fyrirtækjum

 

Í landinu eru 25 lífeyrissjóðir af þeim eru 10 sem falla undir þá skilgreiningu að vera almennir sjóðir tengdir verkalýðsfélögunum á almenna vinnumarkaðnum. Í almennu sjóðum eru að jafnaði 6 stjórnarmenn, helmingur þeirra er kosinn af sjóðsfélögum, hinn er tilnefndur af vinnuveitendum á almenna markaðnum.

 

Í hinum 15 lífeyrissjóðunum sem er m.a. stjórnað af bönkunum eru stjórnir valdar með ýmsum hætti og þær eru sannarlega ekki tengdar verkalýðsfélögum. Ef við áætlum svipað fjölmenni í stjórnum þar þá eru það um 90 einstaklingar

 

Það eru þannig 30 stjórnarmenn í almennu lífeyrisjóðunum sem eru kosnir af sjóðsfélögum þeirra og svo jafnmargir tilnefndir af samtökum fyrirtækja. Við megum að auki ekki gleyma stjórnarmönnum hinna lífeyrisjóðanna, eða líklega nálægt 90 einstaklinga.

 

Af þessum 30 stjórnarmönnum kosnum af sjóðsfélögum á almenna markaðnum eru eftir því sem ég best veit 3 – 4 sem eru stjórnarmenn í einhverju verkalýðsfélagi.

 

Og það er gangrýnislaust hlustað á reyksprengjur fjölmiðlafulltrúa valdastéttarinnar þar sem fullyrt er að þessir 3 – 4 einstaklingar svínbeygi alla aðra stjórnarmenn  og stjórni öllum lífeyrissjóðum í landinu!!! Þeir þvingi ekki bara félaga sína úr verkalýðsfélögunum til fylgilags við sig heldur líka alla hina stjórnarmenn vinnuveitenda og stjórnir frjálsu lífeyrissjóðanna.

 

Semsagt ofboðslegt ofbeldi 3 – 4 einstaklinga gagnvart 145 stjórnamönnum. Ekki einelti heldur hópelti.

 

Í þessu sambandi verið við líka að skoða að innan ASÍ eru 60 verkalýðsfélög. Hverju þeirra er stjórnað af 6 manna stjórn og 14 manna trúnaðarráði eða um 1200 manns samtals. Fjölmiðlafulltrúarnir og spjallþáttastjórnendurnir fullyrða að þessir 3 – 4 ofurmenni stjórni 1200 manna forystusveit verkalýðshreyfingarinnar

 

Og ekki bara það líka öllum starfsmönnum ASÍ og að auki öllum starfsmönnum Samtaka atvinnulífsins, svo maður tali nú ekki um starfsmenn lífeyrissjóðanna, Fjármálaeftirlitsins, stjórn Seðlabankans og Samkeppniseftirlitsins.

 

Þvílík endaleysa. En svona er íslensk umræða og maður hlustar á spjallþáttastjórnendur og fréttamenn sem vilja láta taka sig alvarlega ræða þetta eins og að að hér hafi bara farið fram bylting sem engin hafi tekið eftir og bara einhverjir 3-4 óþekktir einstaklingar ráði öllu á Íslandi.