Vandi er að velja rétt

Vandi Landspítalans og heilbrigðiskerfisins í heild sinni er ekki útgjaldavandi heldur tekjuvandi. Það ætla stjórnarherrarnir greinilega ekki að horfast í augu við, ekki miðað við tal um brottrekstur forstöðumanna, hækkun sjúklingaskatta eða ákall um auðveldari leiðir til að reka starfsfólk.

Það er búið að skera niður í heilbrigðiskerfinu árum og áratugum saman. Það er búið að stórhækka álögur á þá sem þurfa á þjónustunni að halda. Það verður einfaldlega ekki gengið lengra í þá átt, nema einsog maður hefur heyrt menn nefna, reyndar sem síðasta kost, nema menn fari hreinlega í það að vísa fólki frá.

Það er auðvitað ekki forsvaranlegt að vísa veiku fólki frá þjónustu. Segir sig sjálft finnst held ég nánast öllum Íslendingum. En erum við ekki farin að feta þá braut? Með stóraukinni kostnaðarþátttöku eru þeir sem minnst eiga farnir að heykjast á því að leita til læknis til dæmis. Sem mun síðan á endanum reynast þjóðfélaginu dýrara vegna þess að veikindi fara ekki, þau verða yfirleitt alvarlegri ef menn láta þau bíða. Þannig að óbeint erum við farin að vísa fólki frá. Það sem þarf að gera er að snúa af þessari braut.

Staða ríkissjóðs var hrikaleg fyrst eftir hrun og ljóst að allt opinbera kerfið yrði fyrir niðurskurði. Staða ríkissjóðs er enn slæm þótt búið sé að ná niður 200 milljarða króna fjárlagahalla. Aðhald er nauðsynlegt. En þegar stjórnmálamenn afsala tekjum frá þeim sem allra mest hafa í þessu þjóðfélagi, auðugasta fólkinum og frá kvótaeigendunum, sem mest hafa hagnast á hruninu vegna gengisfalls krónunnar, þá spyr maður sig hvað þeir hugsa ef þeir ætla að leggja til frekari álögur á sjúklinga. Eru þeir aflögufærir en ekki útgerðin? Það sem þarf að gera er að snúa af þessari braut.

Það þarf að horfast í augu við það að vandinn er tekjuvandi. Það þarf að setja meira fé í heilbrigðiskerfið. Vegna þess að við viljum hafa öruggt og öflugt heilbrigðiskerfi með fyrsta flokks þjónustu. Vegna þess að við viljum búa í heilbrigðu þjóðfélagi þar sem allir þegnar eru jafnir og allir fá nauðsynlega þjónustu og þurfa ekki að veigra sér við því að leita til læknis vegna kostnaðar, hvað þá að eiga á hættu að verða vísað frá vegna þess að þeir sem halda um féð í ríkiskassanum velja að verja fénu í annað en heilbrigði fólks.

Því það er til nóg af peningum, vissulega þurfum við að auka tekjurnar og bæta efnahaginn og ýmislegt í þá veru en við erum þrátt fyrir allt afar ríkt þjóðfélag, með miklar tekjur. En það er ekki hægt að sætta sig við það að auðugasta fólkið fái skattaafslátt, að sjávarútvegurinn greiði minna og minna fyrir aðganginn að auðlind okkar allra á sama tíma og hinar erfiðu aðstæður þjóðfélagsins skapa þeim aukin auð.

Þetta er valið og við þurfum að velja rétt.

Því þetta er ekki réttlæti. Og við þurfum réttlæti.