Snákaolíusali í Hörpu

Hér á eftir kemur tilvitnun. Hver er höfundurinn?

„Íslenska krónan er smá og viðkæm fyrir ytri áhrifavöldum. Á undanförnum árum hafa miklar sveiflur í gjaldmiðlinum valdið fyrirtækjum og heimilum verulegum vanda.[…] Sé horft til lengri tíma er hætt við að krónan verði okkur fjötur um fót. […] Óstöðugur gjaldmiðill dregur úr trausti á hagkerfinu og þar með möguleikum okkar á að nýta til fulls þau tækifæri sem felast í innri markaði Evrópu, laða til okkar fjárfestingar og hámarka samkeppnishæfni atvinnulífsins. Vöxtur nýrra atvinnugreina og fyrirtækja sem starfa að stórum hluta erlendis en eiga höfuðstöðvar hér á landi takmarkast mjög af stærð myntarinnar og því óöryggi sem af henni hlýst. Ekki verður horft fram hjá þeim veikleikum sem felast í smæð myntkerfisins.“

Hver ætli hafi skrifað svona? Hver talar íslensku krónuna svona niður?

Þetta er ekki tekið af vefsíðu jaisland.is. Nei, þetta eru orð Bjarna Benediktssonar, í grein í Fréttablaðinu þann 13. desember 2008.

Og hér erum við, átta árum seinna. Bjarni er orðinn fjármálaráðherra og vinnur eins og óður maður við að líma plástra á krónuna: „Leiðréttingin“ margfræga, sem fólst í því að greiða bætur vegna gengisfalls krónunnar, ný lög um gjaldeyrishöft, sem eiga að vera enn eitt „stórt skref“ í átt að afnámi hafta (sem enginn veit hvenær verður), frumvarp um afnám verðtryggingar, sem snýst um að afnema alls ekki verðtrygginguna, og frumvarp um stuðning við kaup á fyrstu fasteign.

Þetta síðarnefnda líst mér alveg sérstaklega vel á. Það frumvarp snýst í grófum dráttum um að veita unga efnaða fólkinu ríflegan skattaafslátt, gegn því að ungmennin samþykki að pissa í skóinn sinn.

„Tímamótafrumvarp“, sagði hæstvirtur fjármálaráðherra. Í alvöru Bjarni?

Öll þessi mál sem Bjarni fæst við snúast um krónuna, óstöðugleika hennar og ofurvexti. En samt er Bjarni alveg hættur að tala um „smæð myntkerfisins“ og um „óstöðuga gjaldmiðilinn“ sem hann hafði svo miklar áhyggjur af fyrir átta árum síðan. Bjarni okkar Benediktsson hefur misst sjónina, þegar kemur að fílnum í stofunni. Honum finnst alveg nóg að tína upp brotin af kaffibollunum. Alla vega ef fíllinn nennir að færa sig úr stað.

Hvað gerðist?

Ég spyr vegna þess að ég veit fullvel, að Bjarni er langt frá því að vera flón. Hvað fékk hann til að þykjast hafa skipt um skoðun?

Ég held nefnilega, að þó að Bjarni sé vissulega gáfaður maður, er hann kannski ekki sérstaklega kjarkmikill. Eftir að síðasta ríkisstjórn tók við og sendi umsóknina um aðild að ESB, kom í ljós að ESB-málið ætlaði að reynast erfitt fyrir þáverandi ríkisstjórn. Bjarni fylgdist með, sjálfsagt tilbúinn að læra af reynslu annara. Hann sleikti puttann og stakk honum upp í loftið, og fann hvernig gola almenningsálitsins var að snúast í kalda norðanátt, og ákvað að öruggast væri að rugga ekki bátnum, svona uppá það að vinna næstu kosningar.

Síðan þá hefur Bjarni verið afar þögull um krónuna.

Hann vann vissulega næstu kosningar. En til hvers? Til að gerast snákaolíusali í Hörpu? Til að markaðsetja skammtímareddingar sem „tímamótafrumvörp“ og gera sig að athlægi fyrir alþjóð? Er hægt að leggja sig svona lágt?

Kannski hefði verið betra að tapa kosningunum en þó standa við sína skoðun. Þetta hefðu gömlu hetjurnar úr Íslendingasögunum að minnsta kosti gert. Hiklaust. Þær hetjur töldu orðstír manns lifa áfram eftir dauðann. Töldu mannorð og sæmd meira virði en lífið sjálft.

Kannski hefði verið betra að deyja pólítískum dauða með reisn, frekar en að gerast uppistandari í Eldborg.

Mér líkaði alla vega betur við Bjarna þegar hann þorði að segja sannleikann.