Sjálfstæðisflokkurinn virðist vera hefðbundinn krataflokkur. Þangað til (II)

Fréttaskýring (svo) – Karl Th. Birgisson

Ræða Bjarna Benediktssonar við upphaf landsfundar Sjálfstæðisflokksins í gær staðfesti það sem sagði í fyrsta hluta þessarar fréttaskýringar.

Sjálfstæðisflokkurinn er flokkur jöfnuðar, eiginlega bara krataflokkur og jafnvel femínistabæli, og enda er landsfundurinn sjálfur tileinkaður jafnrétti kynjanna. Formaðurinn mælti beinlínis með því í setningarræðu, að tekinn yrði upp kynjakvóti í stjórnum og ráðum flokksins – og heyrðust við það margir hringsnúast í gröf sinni. Sumir jafnvel ódauðir.

Bjarni Benediktsson orðaði þetta svona um jöfnuðinn:

„Margir halda því fram, að Sjálfstæðisflokknum sé það ekkert að skapi, að hér ríki jöfnuður, og það er að sjálfsögðu alrangt. Jöfnuður er efnahagslega og félagslega mikilvægur, og nátengdur gamalgrónu slagorði okkar: Stétt með stétt. […]

Forréttindi og hvers kyns forgangur sumra umfram aðra eru á svig við þennan samfélagssáttmála. Hér eiga allir að hafa jöfn tækifæri. Það er einmitt mergurinn málsins, kjarnaatriði í stefnu okkar: Við leggjum áherzlu á tækifærin, jöfn tækifæri til að blómstra og láta til sín taka.“

Ef þetta væri andríkari texti mætti ætla að hér talaði Ingibjörg Sólrún. Þó ekki alveg Ingibjörg H. Bjarnason. Ekki nógu kjarnyrt til þess.

Um „forgang sumra umfram aðra“ verður ekki einu sinni nefnd hér salan á hlutafénu í Borgun úr Landsbankanum. Það var nú smotterí og  ekki til að gera sér rellu út af. Næg er ólundin í samfélaginu samt.

En hvað segir Sjálfstæðisflokkurinn um efnahagslegan jöfnuð meðal fólks og öll þau fínu kratísku gildi, sem hinir sænsku Tage Erlander og Olof Palme voru svo ánægðir með í fyrsta kafla okkar, og hinn nýi jafnaðarmannaflokkur Íslands boðar? Flettum því upp.

Í skattamálum er ítrekað talað um að „einfalda skattkerfið.“ Það hljómar vel og einfalt er alltaf betra, en er í rauninni annað orðalag yfir hærri álögur á hina tekjulægri.

Til dæmis:

Við fjárlagagerð síðasta árs var virðisaukaskattur á matvæli hækkaður, um leið og stöndugum fyrirtækjum, segjum bara útgerðum, var hlíft með methagnað eftir stórlækkuð gjöld á þau. Svo bar líka til um þær mundir, að ekki var hægt að halda úti eðlilegri heilbrigðisþjónustu, hvað þá öðru.

Hækkunin á matarskattinum var alltaf kynnt sem „einföldun á skattkerfinu“ vegna þess hversu flókið það væri að vera með mörg þrep í virðisaukaskatti. Skattkerfið einfaldaðist samt ekki og skattþrepum fækkaði ekkert. Þau eru jafnmörg eftir sem áður. Það eina sem breyttist var að lægra skattþrepið var hækkað. Skattur á mat.  Það var einföldunin. Þeir sem nota stærri hluta útgjalda sinna til matarkaupa – hinir efnaminni – borga núna meira í skatt en áður.

Hinn sænski Erlander hristir hausinn við þessi tíðindi. Palme spyr bara: Hur?

Hið sama gildir um tekjuskattinn. Eftir að loks tókst að koma hér á svipuðu margþrepa tekjuskattskerfi og á öðrum Norðurlöndum – sem hefur verið baráttumál launþegahreyfingarinnar árum saman og hefur margsannað sig í nágrannalöndum – þá vill Sjálfstæðisflokkurinn „einfalda“ skattkerfið hér aftur.

Einföldun og minna vesen vitaskuld.

Hugtakið einföldun er hér aftur notað til að selja vonda hugmynd, því að ekki gengur ´einföldunin´ út á að auka jöfnuð. Hún snýst um að leggja niður hæsta skattþrepið og færa þar með heildarskattbyrðina – hlutfallslega – niður til milli- og lágtekjuhópanna.

Ég sem var farinn að trúa þessu um nýja norræna krataflokkinn, Sjálfstæðisflokkinn, flokk jöfnuðar og jafnra tækifæra.

Erlander og Palme eru orðnir vondaufir líka, sýnist mér á þeim. Og þó.

Erlander var aldrei jafnskemmtilegur og Palme – fór varla í bíó – en hann uppveðraðist allur við þessa tilteknu setningu í drögum að ályktunum nýja krataflokksins á Íslandi:

„Tryggja verður að útgjöld ríkisins verði ekki fjármögnuð á kostnað skattgreiðenda með hærri skattbyrði.“

Honum varð að orði: „Hvernig á þá að gera það sem þarf, ef ekki með skattgreiðslum? Hafa þeir fundið einn allsherjarsponsor til að borga? Ha? Hur tycker du om det her, Olof?“

Palme horfir á hann eldsnöggt yfir gleraugun og urrar. Og var þó Olof Palme með friðsamari mönnum.

Nú er rétt að slaka á og setja kommu. Við erum ekki einu sinni byrjuð á afstöðu nýja krataflokksins til stjórnarskrár, auðlinda og gjaldmiðils.

(Annar hluti af fjórum. Fyrsti hluti er hér.)