Öll ríki hafa fengið undanþágur eða sérlausnir. Samningar en ekki „aðlögun“

„Öll ný aðildarríki hafa hingað til getað samið um sérlausnir um ákveðin málefni er hafa legið þeim þyngst á hjarta og snerta mestu hagsmuni ríkjanna.“

Þetta er ein niðurstaðna skýrslu Alþjóðamálastofnunar um Evrópumál sem kynnt var í morgun.

Bent er á að ýmsar sérlausnir, undanþágur og gildistökufrestir fyrir Ísland hafi þegar verið frágengið þegar gert var hlé á viðræðum.

ESB myndi hins vegar aldrei „gefa ádrátt“ um neinar sérlausnir fyrirfram enda sé það ekki góð samningatækni.

Skýrsluhöfundar bæta við: „Þess vegna hlýtur niðurstaða aðildarsamnings að ráðast af forgangsröðun stjórnvalda um það hvaða mál eru sett á oddinn í viðræðunum því óraunhæft er að ætla að hægt sé að ná nema ákveðnum fjölda mála fram í samningum.“

Skýrsluhöfundar segja ennfremur engan vafa leika á því að um raunverulegar samningaviðræður hafi verið að ræða.

Andstæðingar aðildar hafa haldið hinu gagnstæða fram, þ.e. að ekki sé um neitt að semja heldur eingöngu að undirgangast „aðlögun“að lögum og reglum ESB og ennfremur að ESB veiti engar undanþágur eða sérlausnir.

Í skýrslunni segir að ekki þyrfti nema eitt bréf frá íslenskum stjórnvöldum til að hefja aftur viðræður við Evrópusambandið, verði þeim frestað. Verði umsókn dregin til baka getur hins vegar orðið snúnara að sækja aftur um aðild.

Þá þyrfti að leita samþykkis allra aðildarríkja, kalla saman ríkjaráðstefnu, veita framkvæmdastjórn ESB nýtt samningsumboð og endurtaka ýmis önnur skref. Skýrsluhöfundar benda jafnframt á óvissu sem myndi skapast vegna þessa: „Til að mynda gætu þær breytingar orðið að næsta framkvæmdastjórn og Evrópuþing verði ekki eins hliðholl frekari stækkun ESB.“

Viðbrögð við skýrslunni eru ólík. Gylfi Arnbjörnsson segir hana „mikilvægt innlegg“, en samtökin Heimssýn segja „fátt nýtt“ koma þar fram.

Skýrslan í heild er hér.