Fermingarstelpur á túr

“Við spiluðum eins og fermingarstelpur á túr.” – á Stöð 2 og síðan í Ríkisútvarpinu: “Við vorum hérna eins og litlar stelpur bara gátum ekki rassgat.” Með þessum orðum var íþróttamaður að lýsa spilamennsku Grindavíkur eftir tapleik í körfubolta við KR í gær. Hann baðst afsökunar á ummælum sínum síðar um kvöldið.

Körfuboltinn og fótboltinn hafa undanfarna daga verið í sviðsljósinu vegna kynþáttaníðs. Banana var hent í átt að leikmanni Barcelona og niðrandi ummæli eiganda Los Angeles Clippers rötuðu í fjölmiðla. Viðbrögðin hafa verið sterk og til fyrirmyndar. Þetta er jákvætt og vonandi munu kynþáttafordómar heyra sögunni til í nánustu framtíð.

En mismunun er ekki bara tengd kynþætti. Kyn og kynhneigð eru ennþá skotspónn fáfræði og haturs úti um allan heim. Við höfum náð langt á Íslandi að uppræta t.d. hatursáróður vegna kynhneigðar. En það er undirliggjandi kvenfyrirlitning víða, eins og sést á ummmælum körfuboltamannsins.

Vandinn er því miður verulegur. Það er ríkjandi orðræða í samfélaginu þar sem talað er niðrandi um konur. Það er þykir t.d. eðlilegt að tala um að einhver sé kelling eða spili eins og kelling eða gráti eins og kelling. Strákar í minnibolta detta og meiða sig og fullorðinn karlmaður með dómaraflautuna um hálsinn hrópar: Þú grætur eins og stelpa!  Það virðist vera í lagi að kasta rýrð á getu kvenna. Til dæmis sagði ágæt kona í íþróttaheiminum þetta fyrir nokkrum árum: Að horfa á kvennabolta “er eins og að horfa á málningu þorna.” Hún fékk talsvert af “lækum” fyrir.

Afsökunarbeiðni er góðra gjalda verð og maðurinn verður meiri fyrir vikið en er málinu þar með lokið? Er umburðarlyndi okkar gagnvart mismunun misjafnt? Íþróttamenn, stjórmálamenn, almenningur og fjölmiðlar keppast við að fordæma eiganda Los Angeles Clippers og bananakastara. Aðgerða er krafist og allir virðast sammála (sem betur fer). En stelpur mega áfram þola það að vera notaðar sem lægsti samnefnari í íþróttum ef karlmenn eru lélegir í kappleik. Það er vegna þess að það viðhorf er svo rótgróið í karlakúlturnum í íþróttahreyfingunni og í samfélaginu.

Hvers vegna ekki að taka málin föstum tökum? Setja menn í bann fyrir niðrandi ummæli. Sekta menn á æfingum þegar þeir grípa til kellingarninnar eða hommans þegar finna á neikvæð lýsingarorð. Það má aukinheldur setja þjálfara í bann sem kalla inn á völlinn í leik eða æfingu að einhver sé smástelpa eða kelling. Þetta er bara komið alveg passlegt og niðurlægjandi fyrir samfélagið allt.