Bölvun vinstri-manna

Enn einu sinni urðum við vitni að því, hversu þung bölvun hvílir á vinstri-sinnað og umbótafólk á Íslandi.
Það gerðist þegar nýju búvörusamningarnir voru samþykktir á Alþingi og fréttir hermuðu að því, að Samfylkingin, VG og Píratar hefðu setið hjá.

Þá fóru tveir vel þekktir, vinstri-sinnaðir blaðamenn að tjá hneykslun sína á þessu, bæði á Facebook og í blaðagreinum, og til þess spöruðu þeir ekki stóru orðin.
Gunnar Smári Egilsson skrifar hér að „almannahagur á sér fáa talsmenn á Alþingi“ og hvetur fólk hástöfum (bókstaflega) til að kjósa alls ekki Pírata, Samfylkingu eða VG.
Atli Þór Fanndal fer enn lengra og skrifar hér að „á vinstrivæng stjórnmálanna hefur lengi grasserað lúserakúltúr„ og að „í hjarta sínu eru þeir [vinstir menn] lúserar og samþykkja því auðsveipir falskt val valdsins sem leikreglurnar“.

Gott og vel. Vinstri-menn eru lúserar, að undanskildu Atla Þór og Gunnari Smára.
En hvað áttu Samfylkingin og Píratar svo sem að gera? Þeir höfðu í raun bara tvo valkosti:

1. Slá hnefann í borðið og kjósa „nei“. Til einskis.  Stjórnarflokkarnir eru með góðan meirihluta og VG hefði setið hjá.
Eða:
2. Reyna að ná fram einhverja málamiðlun gegn því að sitja hjá.

Helsti kosturinn við að kjósa „nei“ var sá, að þeir hefðu sloppið við reiðilesturinn hjá Gunnari og Atla. Þeir hefðu jafnvel getað farið í eitthvað málþóf til þess að sýna hvað þeim væri alvara, nema hvað, þá hefðu Gunnar og Atli skrifað um hvað þingmenn væru alltaf að rífast og hvað stjórnmálamenningin á Íslandi væri ömurleg. Blindgata.

Hinn valkosturinn var sem sagt að ná fram einhverja málamiðlun, til að bjarga því sem bjargað varð. Það var kannski ekki nógu sexý að mati Gunnars og Atla, en það var alla vega hugmyndin. Þetta hefur Oddný Harðardóttir útskýrt vel m.a. í þessu viðtali. Meira að segja Benedikt Jóhannesson, sem gat ekki stillt sig um að stökkva á hneykslunarvagninn í von um að slá nokkrar pólítískar keilur og kallaði Samfylkinguna „fjórða Framsóknarflokkinn“, viðurkenndi að það hefði verið jákvætt að ná fram endurskoðunaratkvæðið.

Svik Samfylkingarinnar voru sem sagt þessi. Málamiðlun. Í huga sumra eru málamiðlanir veikleikamerki. Sterkir stjórnmálamenn gera ekki málamiðlanir, þeir slá hnefann í borðið. Annað er aumingjaskapur.
Nema hvað, hvað eru stjórnmál annað en einmitt það: málamiðlanir. Það eitt að kjósa í Alþingiskosningum er málamiðlun, því hinn fullkomni flokkur er ekki og verður aldrei til. Það er því ómögulegt að kjósa fullkomlega „eftir eigin sannfæringu“, hvorki í kjörklefanum né á Alþingi.

En það er þjóðaríþrótt hjá vinstri mönnum að berja á Samfylkinguna, þar sem smákóngar eru fleiri en skráðir félagsmenn. Öll gagnrýni er af hinu góða, vissulega. Hún er meira að segja nauðsynleg og merki um heilbrigði. En bara svo lengi sem hún er uppbyggileg. Þegar gagnrýnin felst í því að alhæfa um að allir flokkar séu eins, þá er hún ekki lengur uppbyggileg.

„Sami rassinn undir þeim öllum“, heyrir maður endalaust nú til dags. Það er í tísku. Gunnar Smári og Atli Þór eru í raun bara að endurtaka þessa klisju. En svona málflutningur spilar einmitt í hendur þeirra sem þeir segjast hata svo mikið: sérhagsmunaöflin.

Takið eftir því hvernig þingmenn í sérhagsmunaflokkunum bregðast við gagnrýni: ekki með því að verja eigin gjörðir, heldur með því að reyna að sannfæra almenning um að hinir á móti séu ekkert betri. Eins og þegar Vigdís Hauks skrifaði „skýrslu“ sem átti að sanna að vinstri menn væru ekkert betri en hægri menn í því að einkavæða banka. „Sami rassinn undir okkur öllum hvor sem er. Það hjálpar ykkur ekkert að kjósa aðra en við!“ myndu þeir segja, ef þeir sögðu það sem þeir meintu. Þetta er reyndar sama aðferðin og Trump notar þegar hann reynir að sannfæra blökkumenn um að kjósa sig: „Kjósið mig, þið hafið ekkert að tapa. Hin er hvor sem er ekkert betri!“

Fulltrúar sérhagsmunaflokkana vita sem er, að það er óþarfi að sannfæra almenning um eigið ágæti. Það er alveg nóg að sannfæra hann um að hinir eru ekkert betri. Þegar allir verða búnir að fá ógeð af stjórnmálunum og allir hættir að kjósa, þá verður aðeins einn hópur eftir: sérhagsmunir. En sérhagsmunir hætta aldrei að kjósa. Alveg sama hvað Gunnar Smári og Atli Þór skrifa. Og lýðræðið virkar nú einu sinni þannig, að sá sem kýs, vinnur. Það er því versta aðferðin af öllum, í baráttunni gegn sérhagsmunum, að reyna að sannfæra almenning um að allir flokkar séu eins. Eiginlega bara sjálfsmorð.

Það er heldur ekki góð aðferð til að berjast gegn málamiðlunum: því færri kjósa vinstri-flokkarnir, því meira verða þeir flokkar að reiða sig á málamiðlunum til að hafa áhrif á ákvaðanatöku. Aðeins þeir sem eru í meirihluta hafa efni á því að dissa málamiðlanir og slá hnefann í borðið, à la Bjarni: „Meirihlutinn ræður!“

Gunnar og Atli eru góðir pennar og hafa ýmislegt gott fram að færa, en það er afskaplega sorglegt að sjá þá pissa á móti vindinum með þessum hætti. Kannski er egóið eitthvað að þvælast fyrir þeim. Í grein Gunnars Smára kemur orðið „ég“ fyrir að minnsta kosti fimmtán sinnum, en grein hans Atla Þórs snýst aðallega um hvað allir vinstri-menn séu miklir lúðar og aumingjar nema hann sjálfur.

Kannski felst bölvun vinstri-manna einfaldlega í þessari botnlausu sjálfhverfu…