Úr vörn í sókn

Eftir Margréti Pálu Ólafsdóttur

Útbrunnin kennslukona eftir átta ár í kennslu. Aðeins 35 ára gömul, hætt störfum og farin að horfa í kringum sig eftir nýjum möguleikum. Lífsplanið frá bernsku sem sagt fokið út í veður og vind og hin mánaðarlega millifærsla upp á heil 250 þúsund í heimabankanum fyrir fullt kennslustarf endanlega að baki. Hún gaf mér góðfúslega leyfi til að vitna í reynslu sína sem hún trúði mér fyrir í búningsklefa í ræktinni.

Erfiður unglingabekkur lagði hana endanlega að velli. Þessir ágætu einstaklingar höfðu náð að æfa hið fullkomna agaleysi þrátt fyrir markmið í öllum opinberum plöggum um hið gagnstæða í leik- og grunnskólum landsins og allar tilraunir til að ná tökum á hópnum voru dæmdar til að mistakast. Unglingspiltarnir glottu bara við tönn og gerðu nákvæmlega það sem þeim hentaði og þar á meðal var ekki að sýna ungri kennslukonu virðingu. Stelpurnar voru svosem þarna en gengu aðallega sjálfala, karlmennskan réði för.

Foreldrar skrifuðu æsingspósta yfir að einkunnir blessaðra ungmennanna væru hreinlega ekki nógu góðar. Námsbækurnar virkuðu ekki fyrir stóran hluta hópsins, sérlega ekki fyrir umrædda pilta og allar hugmyndir kennslukonunnar um að skipta óvinsælustu greinunum út fyrir verklegt fjör í smiðjum voru andvana fæddar. „Hvað með aðalnámskrána?,“ spurði skólastjórinn þreytulega. „Þú verður að kenna dönskuna til prófs.” Auðvitað gat hún ekki heldur hnikað til tímum í stundatöflunni því þá hefði kerfi hverfisskólans með einhver hundruð nemenda hvorki meira né minna en hrunið. Hún gafst upp fyrir páska. Efst í huga hennar var að hafa ekki haft frelsi til að fara eigin leiðir og síðan virðingarleysið sem hún skynjaði – daglega innan skólans og um hver mánaðarmót frá samfélaginu.

Halló, íslenska þjóð. Við verðum að bretta upp ermar og breyta um hugsun.

Kennarar á öllum skólastigum og allt annað starfsfólk skóla á eingöngu hið besta skilið. Í harðri gagnrýni minni á öll „kerfi“ í skólamálum, gleymi ég alltof oft að tala um fólkið sem vinnur þar innan, samherja mína sem ansi hreint margir vilja breyta einsleitum kerfum. Við skólafólk erum öll á okkar stað af þeirri einföldu ástæðu að við elskum börn og ungmenni. Af ástríðu viljum við sjá vellíðan og velgengni allra barna og hugsjónir okkar eru að skapa betri heim. Þetta hljómar mögulega einfeldingslega en svona er þetta nú bara.

Ég get fullvissað alla um að launin voru EKKI ástæðan fyrir því að við völdum skóla sem starfsvettvang og launin fá okkur EKKI til að mæta í vinnu að morgni. Vinnutíminn er heldur ekki ástæðan því allir kennarar sem ég þekki, myndu þiggja með þökkum að vera lausir allra mála eftir klukkan fjögur á daginn eftir að hafa skroppið á kaffihús með vinunum í hádeginu eða lengt matartímann sinn til að ná ræktinni innan vinnutíma. Júní, júlí og ágúst eru heldur EKKI ástæðan því skólar standa langt fram í júní, þá er allur frágangur eftir og loks kalla skólar kennara inn snemma í ágúst á námskeið og undirbúning. Jóla- og páskafrí eru heldur EKKI ástæðan því fjölmargir kennarar vildu fremur geta tekið aukafrí á alvöru annatímum í vinnunni fremur en í kringum hátíðir þegar aðrir skjótast hvort sem er úr vinnunni í jólagjafakaup eða halda jólaveislu með vinnufélögunum. Úbbs, ég gleymdi að virðing fyrir kennurum og skólafólki eða lófatak samfélagsins er heldur EKKI ástæðan fyrir veru okkar í skólunum. Óekkí.

Við skólafólk eigum hið besta skilið. Við eigum skilið frábær laun, virðingu samfélagsins og traust til að vinna vinnuna okkar, traust sem ég kalla frelsi frá ofstýrðum kerfum og fyrirmælum að ofan og aðalnámskrám og mínútutalningum. Við eigum skilinn stuðning foreldra þar sem við erum saman í liði, munum að börn foreldra búa líka í okkar hjörtum.

Skólasamfélögin með stórum og smáum þola ekki átök og illindi og úlfúð. Þau eiga að snúast um gleði og jákvæðni og samstöðu. Þess vegna óska ég öllum til hamingju með nýgerðan kjarasamning. Launahækkunin er mikilvæg en mest er um vert að Kennarasambandið og Launanefnd sveitarfélaga setja núna skólaþróun og opnun á vinnuramma kennara í forgang. Nú er tækifæri fyrir okkur öll að sameinast um breytingar þar sem aukið frelsi, nýjar leiðir og ábyrgð allra eru grunnurinn. Hver veit nema kennslukonan í upphafi pistilsins eigi eftir að snúa til baka. Ég segi nú bara bravó og bravissimó fyrir okkur.

Margrét Pála Ólafsdóttir, 23. maí 2014