Þögn er gulls ígildi

Fyrir rúmum 7 árum tók starfsmaður ríkisskattstjóra á móti fölsuðum virðisaukaskattskýrslum, endurgreiddi upploginn virðisaukaskatt og lagði féð inn á bankareikning. Með þessum hætti gerði hann mönnum í jakkafötum fært að stela 278 miljónum króna úr ríkissjóði. Að launum fékk hann 9 miljónir til viðbótar við kaupið frá hinu opinbera.

Þegar upp komst um gjörninginn höfðu þrjótarnir eytt 29 miljónum króna til viðbótar 9 millunum sem þeir borguðu hinum opinbera fyrir aðstoðina. Óvíst er hvað varð um 240 milljónir. Starfsmaðurinn okkar, sá opinberi, hlaut fjögurra ára skilorðsbundinn fangelsisdóm fyrir sinn hlut að málinu, nú öllum þessum árum síðar; þjófarnir skilorð í styttri tíma. Og engir þeirra var dæmdir til að skila þýfinu.

En hvar eru 240 miljónirnar sem vantar?

Það eru í mesta lagi tveir menn sem vita það með vissu; kannski þó bara einn ef höfuðpaur og huldumaður skyldu vera einn og sami skrokkurinn. Höfuðpaurinn segist hafa afhent ónefndum manni miljónirnar 240. En hann, þjófurinn, vill ekki segja hver hann er, huldumaðurinn; bara alls ekki. Og kemst upp með það. Og fyrir vikið gengur hann laus. Þjófurinn. Hann getur farið og hitt sjálfan sig fyrir, eða hinn óþekkta, hvar sem hann er niður kominn, því með skilorðsbundinn dóm leyfist honum að ferðast hvert á land sem er og getur hafið búsetu erlendis ef honum sýnist svo.

Það er ágætt að refsigleði skuli ekki ráða dómum. Sakfelling yfir þjófum viðskiptalífsins hefur notið góðs af því. Hún helgast af mildi. Minnisleysi þrjóta kemur oft til refsilækkunar. Og sá háttur að þegja; vilja ekki segja dómaranum hver gerði hvað. Einnig fá stórþjófnaðir tíðum að fyrnast. Líkt og þetta tiltekna mál. Það var flókið og viðamikið, rannsakendur fáir og langan tíma tók að fá botninn í. Þess vegna kom tukthúsdómur ekki til greina; það var fyrnt yfir þann kost.

Og höfuðpaurinn sem neitar að tala fær faraleyfi fyrir vikið. Og óheftan aðgang að því sem eftir stendur af þýfinu, 240 miljónum. Ef féð er erlendis fær hann líka 20% afslátt á krónunni fyrir gjaldeyri vilji hann koma með peninginn heim í frelsið því hér er gott að vera þjófur í jakkafötum.