Ríkisútgerð

„Með villandi umræðu hefur talsönnum útgerðarinnar tekist að koma því inn hjá þjóðinni í gegn um fjölmiðla, úr ræðupúlti alþingis og ráðherrastólum, að ein og óstyrkt skapi útgerðin sinn auð. Talsmönnunum hefur tekist að fela ákveðna staðreynd … : Útgerðin er ríkisstyrkt!“

Þannig hefst grein sem birtist á Herðubreið þann 6. maí 2015. Þar er bent á að ekki einasta hafi íslensk útgerðarfélög aðgang að þjóðarauðlind fyrir smánargjald, þau fái „einnig kvóta til þess að veiða fiskitegundir sem þau geta ekki veitt. Tegundir sem þau hafa hvorki veiðarfæri né skip til þess að veiða. Þetta er gjafakvóti. Kvóti sem þau skipta fyrir veiðiheimildir sem þau geta nýtt sér. Þau selja hann líka. Fyrir peninga. Hundruð miljóna á ári hverju. Sá peningur fer beint í kassa útgerðanna. Gjafakvótinn er ríkisstyrkur til útgerðarinnar. Meðlag frá fólkinu í landinu. Íslenska stjörnuútgerðin er ríkisstyrkt. Hún er að hluta til þurfalingur á þjóðinni.“

Bolli Héðinsson hagfræðingur skrifaði ágæta grein sem birt er í Fréttablaðinu í dag, 09.02.´17, undir fyrirsögninni: Þurfum við nýja útgerðarmenn? Þar segir meðal annars:

„Verkfallið hefur sýnt fram á vangetu núverandi kvótahafa til að sinna þessu verkefni sem ríkisvaldið fól þeim þegar þeir fengu úthlutað fiskveiðikvóta. Geti þeir ekki sinnt þessu eina verkefni þá hljóta menn að spyrja sig hvort ekki sé rétt að gefa einhverjum öðrum tækifæri á að spreyta sig. Þar eru nægir um hituna; kvótalausar fiskvinnslur og dugandi einstaklingar um land allt sem fá ekki tækifæri vegna svimandi hárrar kvótaleigu sem borga þarf núverandi kvótahöfum og sem vonlaust er að leigja nema til skamms tíma í senn.“

Bolli bendir líka á dugleysi ríkisstjórnarinnar: „Verkfallið hefur með skýrum hætti dregið fram þá einu ábyrgð sem stjórnvöld bera í þessum efnum. Það er ábyrgðin á að auðlindin, sameign þjóðarinnar, sé nýtt þjóðinni allri til hagsbóta.“

Eins og þeir geta séð, sem ekki sáu það áður, þá er engin útgerð án sjómanna. Engin. Það kynni ekki góðri lukku að stýra að skipta um áhafnir á fiskiskipum og setja ólærða og óreynda menn um borð. Hins vegar er unnt að stunda fiskveiðar án útgerðarmanna. Og það er líka hægt að gera það sem hagfræðingurinn veltir fyrir sér; að skipta um útgerðarmenn og setja aðra í stólana þeirra. Til þess eru margar leiðir færar. Fjölmargar.

Ærið margir stórútgerðarmenn eru dekurrófur ráðherra, stjórnmálamanna sem eiga framgang sinn þeim að þakka. Þess vegna er það ljóst að núverandi ríkisstjórn, sem á rausn útgerðarinnar líf sit að launa, mun ekki skipta um útgerðarmenn. Til þess þarf annarslags stjórn, stjórn með dirfsku og ferskan þanka.