Prestur skrifar fantasíu: Mórún Hróbjarts er nýjasta hugarfóstur Davíðs Þórs

Davíð Þór Jónsson prestur með meiru hefur sent frá sér skáldsöguna Mórún – Í skugga Skrattakolls, sem hann segir vera fyrsta bindið í nýjum flokki fantasíusagna.

Aðalsöguhetjan er álfamærin og bogliðaforinginn Mórún Hróbjarts. Herðubreið birtir hér upphaf sögunnar með góðfúslegu leyfi:

——

Mórún Hróbjarts sveipaði skikkjunni þéttar um sig í hríðinni. Hún dró hattkúfinn ofan í augu, setti í herðarnar og bauð norðanfjúkinu byrginn þar sem hún arkaði yfir Listamannsbrúna á leið sinni heim í litla, notalega afdrepið sitt við Valtýsgötu.

Það hefði verið freistandi að leggja á sjálfa sig örlítinn ylhjúp núna en það var ekki í boði. Ekki lengur. Ullarfatnaðurinn yrði að nægja sem vörn gegn kuldanum. Hún hafði svarið þess eið að spjara sig framvegis án galdra. Það var að hennar mati lærdómurinn sem hinir viti bornu kynþættir hefðu átt að læra af stríðinu. Galdrar voru of dýru verði keyptir.

Ekki svo að skilja að Mórún hefði nokkurn tímann verið einhver galdrameistari. Eins og aðrir af kyni álfa hafði hún meðfædda hæfileika í þá átt og hún hafði náð þokkalegu valdi á einföldum seiðum. En hún hafði orðið vitni að of mörgum skelfilegum afleiðingum misbeitingar galdra – eða bara hreinræktaðs kukls – til að kæra sig um að halda áfram á þeirri braut. Auk þess voru það ekki galdrarnir sem höfðu komið henni heilu og höldnu í gegn um stríðið. Það að hún skyldi vera á lífi gat hún fyrst og fremst þakkað bardagafimi sinni og kænsku.

Hún gekk með storminn í fangið meðfram ánni og virti fyrir sér hrörleg húsin á leiðinni. Hvergi var sála á ferli. Það var skiljanlegt. Það viðraði ekki beinlínis til útivistar.

Íbúðarkytran var hlýleg og í hæfilegri óreiðu. Hún hengdi hlífðarklæðin upp við arininn, kveikti eld og virti fyrir sér borgina út um gluggann á meðan ylurinn dreifði sér um herbergið. Snjónum kyngdi niður.

Kuldahrollur fór um Mórúnu og hún velti fyrir sér hvað í ósköpunum hún væri eiginlega að gera þarna. Hana langaði á hlýrri slóðir. Álfasamfélag Faravíkur gæti alveg án hennar verið í bili. Reyndar var verkefni hennar hérna svo gott sem lokið. Flestir álfanna höfðu komið sér vel fyrir, réttindi þeirra voru tryggð og tortryggni mannfólksins í þeirra garð á hröðu undanhaldi. Öðru hvoru komu vissulega upp átök og erjur á milli manna og álfa en þau urðu jafnt og þétt veigaminni og sífellt auðveldara að útkljá þau án blóðsúthellinga.

Í raun varð hún að horfast í augu við þá staðreynd að henni var farið að leiðast í Faravík. Verkefni hennar hér gerðu ekki lengur sömu kröfur til hennar og áður. Lífið var ekki nógu spennandi fyrir hana.

Hún hrökk upp úr þessum þönkum við að barið var að dyrum.

Hún varð eilítið undrandi. Hún átti ekki von á neinum. Þegar hún opnaði sá hún aftur á móti að þetta var aðeins Fura, leigusalinn hennar.

Fura var mennsk og hafði í fyrstu goldið varhuga við því að hýsa álf. En væn fyrirframgreiðsla hafði talið henni hughvarf. Þær höfðu sáralítil samskipti en Mórún var ekki frá því að Fura væri farin að sætta sig við hana sem leigjanda. Í Faravík var ekki heldur sama nýjabrumið að álfum núna og þegar Mórún fluttist þangað fyrir tveimur árum.

„Ertu löngu komin?“ spurði Fura. „Fyrirgefðu, en ég heyrði ekki í þér.“

„Nei, ég er nýkomin.“

„Það kom sendiboði með bréf til þín.“ Fura rétti henni umslag. „Ég lofaði að afhenda þér það um leið og þú kæmir.“

Mórún þakkaði fyrir sig og tók við umslaginu. Það var úr þykkum og vönduðum pappír. Á því stóð með íburðarmiklu letri: „Mórún Hróbjarts, bogliðaforingi.“ Enginn sendandi var skráður fyrir því, en innsiglið var órofið og sýndi tvo strákústa í kross yfir eggi. Kústarnir gátu aðeins þýtt að sendandinn var norn. Eggið var aftur á móti ráðgáta. Mórún lagði bréfið á borðið án þess að opna það.

Hvað gat norn viljað henni? Sendibréf frá norn gat geymt annað og meira en það eitt sem skrifað var. Hvers konar óværa gat leynst í því. Hún gat verið í sjálfu bréfsefninu, falin á milli lína eða jafnvel dulin í skilaboðum þar sem orðanna hljóðan ein og sér var sárasaklaus. Mórún var enginn vinur norna eða seiðskratta. En hún var líka nógu skynsöm til að vera ekki yfirlýstur óvinur þeirra.

Hún íhugaði að muldra einfalda þulu yfir bréfinu til að greina hvort eitthvað óhreint byggi í því, en hætti við. Ef galdranorn vildi vinna henni eitthvað til miska gat hún gert það á óbrigðulli og áhrifaríkari hátt en að senda henni bréf. Og ef bréfið geymdi eitthvað ljótt hefði sendandinn sennilega ekki merkt það með nornakústum. Þetta innsigli var aðeins til þess fallið að valda tortryggni. Hugsanlega var það einmitt tilgangurinn með innsiglinu. Kannski átti það einmitt að sá fræjum tortryggni í hennar garð. Nú vissi Fura að álfamærin sem leigði hjá henni hafði fengið virðulegt sendibréf frá galdranorn. Það var ekki líklegt til vinsælda. Mórúnu hafði lærst að menn höfðu mikið yndi af því að slúðra hver um annan.

Hún ákvað að láta skeika að sköpuðu og opnaði umslagið.

Í því var engin fjölkynngi.

Bréfið var með silkiáferð og innihélt einföld skilaboð:

„Ágæta Mórún Hróbjarts.

Við erum á höttunum eftir einstaklingi með grunnþekkingu í göldrum, en þó einkum í herkænsku og samningalipurð. Um er að ræða afar mikilvægt verkefni. Ennfremur er krafist hugrekkis, þar sem viðkomandi mun þurfa að leggja sig í töluverða hættu. Ríkuleg umbun er í boði fyrir réttan einstakling. Þú getur velt þessu tilboði fyrir þér til morguns. Á hádegi mun sendiboði berja að dyrum hjá þér. Hafirðu áhuga fer hann með þig á minn fund þar sem ég skal fúslega gera þér ítarlegri grein fyrir því um hvað málið snýst og semja við þig um kaup og kjör.

Kær kveðja,

Murta Jaka.“

Mórún las bréfið þrisvar sinnum.

Svo lét hún fallast í hægindastólinn og velti þessu fyrir sér. Hún hafði aldrei heyrt sendandans getið. Hví skyldi norn þurfa fulltingi hennar við nokkurn skapaðan hlut? Henni var þvert um geð að láta draga sig inn í einhvern fordæðuskap en hér virtist eitthvað annað og meira en galdrar hanga á spýtunni. Murta þessi talaði aðeins um grunnþekkingu á því sviði. Hitt skipti meira máli; herkænska og samningalipurð.

Mórún gerði sér fyllilega grein fyrir því – í allri hógværð þó – að það var ekkert einkennilegt við að nafn hennar kæmi upp í huga margra þegar herkænsku bar á góma. Hún hafði getið sér gott orð í stríðinu. Deildin hennar hafði unnið marga mikilvæga sigra, suma gegn ofurefli liðs. Hún hafði einmitt verið fengin til að vera bakhjarl álfanna í Faravík vegna þess að mannkynið þar stóð í þakkarskuld við hana og treysti henni. Ef orrustan um Fögruvelli hefði tapast væri borgin nú á valdi trölla. Hvað samingalipurðina varðaði vissi hún aukinheldur mætavel að á því sviði hafði hún getið sér gott orð með framgöngu sinni síðastliðin tvö ár. Álfa- og manntjón heyrði því sem næst sögunni til í Faravík og það var að verulegu leyti henni að þakka.

En það var greinilega hugrekkið sem málið snerist um. Á þessum slóðum var enginn skortur á herliðsforingjum með bardagareynslu í leit að viðurværi. Margir þeirra höfðu þó farið svo illa út úr stríðinu að þeir voru ekki eftirsóttir starfskraftar. Sumir voru farlama og farnir að heilsu, höfðu jafnvel misst útlimi. Aðrir höfðu skaddast á alvarlegri hátt og glímdu enn við ógnir stríðsins í hugarfylgsnum sínum.

Í bréfinu stóð að sá eða sú sem yrði fyrir valinu þyrfti að vera fús til að leggja sig í töluverða hættu. Mórún gerði sér grein fyrir því að reyndir herforingjar sem uppfylltu það skilyrði voru ekki á hverju strái. Til þess var stríðið þeim flestum enn í of fersku minni.

Kannski var ekkert dularfullt við að einmitt hún skyldi fá þetta tilboð.

Hún brosti með sjálfri sér. Fyrir örfáum mínútum hafði hún dæst yfir því að sér væri farið að leiðast fásinnið.

Mórún stóð við gluggann og horfði út á götuna þegar vagninn kom að húsinu. Þetta var glæsilegur, biksvartur vagn, dreginn af fjórum svörtum gæðingum. Vagninn var gljáfægður og sleginn látúni. Á hlið hans var rautt skjaldarmerki sem sýndi tvo kústa mynda kross yfir eggi. Ekillinn, svartklætt heljarmenni, steig úr vagninum og gekk að útidyrunum. Hún settist í hægindastólinn og beið átekta. Mikið rétt, þungt fótatak í timburstiganum frammi á gangi barst henni til eyrna og svo voru barin þrjú högg á hurðina. Mórún opnaði dyrnar. Þetta var mennskur maður sem virtist jafnvel enn stærri og þreknari í návígi.

„Mórún Hróbjarts?“

„Það er ég.“

„Kemurðu?“

Hann var álíka fyrirferðarmikill og fataskápur og greinilega ámóta skrafhreyfinn. Mórún vafði skikkjunni um sig, setti hattkúfinn á höfuðið og fór út.

Vagninn rann mjúklega eftir strætum Faravíkur og út úr borginni. Mórún hafði ekkert hugleitt hvert yrði farið með hana. Förinni var heitið dágóðan spöl upp með fljótinu en síðan var beygt til austurs inn í Lognskóg. Vegurinn varð jafnt og þétt ósléttari en vagninn rann samt þýðlega eftir moldarstígnum. Mórún hélt fyrst að það væri fyrir einhver álög sem á honum hvíldu, en smám saman gerði hún sér grein fyrir því að þetta var einfaldlega mjög vandaður vagn með fyrirtaks fjöðrunarbúnaði.

Þegar vagninn nam staðar og Mórún steig úr honum sá hún sér til mikillar furðu að hún var í kastalagarði. Hún hafði ekki gert sér grein fyrir að í Lognskógi leyndist svo stór kastali.

Heljarmennið vísaði henni á opnar dyr.

„Murta Jaka bíður þín í Bergsalnum.“

Mórún gekk ákveðnum skrefum inn um dyrnar. Inni var skuggsýnt en þarna var greinilega hátt til lofts og vítt til veggja. Þakið hvíldi á háum, grófum súlum sem líktust einna helst stuðlabergi. Á víð og dreif loguðu eldar í eldstæðum. Þetta var hálfóhugnanlegt, salurinn minnti meira á einhvers konar vítishelli en salarkynni í kastala. Hvergi var neinn að sjá.

Þá heyrði hún undarlegt hljóð yfir höfði sér, líkast því að krafsað væri í grjót. Þegar hún leit upp sá hún skugga á hreyfingu. Undarleg vera stökk á milli bergsúlnanna liðug eins og apaköttur. Mórún hafði allan vara á sér. Hún var vopnlaus. Hafði hún gengið beint í gildru? Ef í nauðirnar ræki gæti hún varið sig með göldrum en ef andstæðingur hennar væri fullgild norn myndi hún ekki hafa roð við henni.

Skyndilega stökk veran niður á gólfið og stóð beint fyrir framan hana. Mórúnu rann kalt vatn á milli skinns og hörunds.

Þetta var drýsill.

Hann stóð á fjórum fótum, teygði úr leðurkenndum vængjunum á bakinu og reigði hreistraða álkuna til hennar. Hvassar vígtennurnar bæði í efri og neðri kjálka minntu helst á flugbeitta rýtinga. Klærnar á hverjum fæti myndu rífa hana í tætlur eins og hverja aðra fatadruslu ef það hvarflaði að þessari ófreskju. Hægum skrefum fikraði dýrið sig til hennar og virti hana fyrir sér.

Það var ekki til neins að flýja. Drýsillinn myndi ná henni í einu stökki. Snöggar hreyfingar væru líklegar til að gera honum hverft við. Mórún afréð því að ráðlegast væri að standa grafkyrr og treysta á örlögin.

Hægt og rólega skreið drýsillinn að henni og virti hana fyrir sér. Hann gerði sig ekki líklegan til að ráðast á hana og þegar hann var í seilingarfjarlægð frá henni nam hann staðar. Þannig horfðust þau í augu stundarkorn.

Frekar en að gera ekki neitt ákvað Mórún að rétta fram aðra höndina og klappa skepnunni varlega á kollinn.

Drýsillinn virtist láta sér það vel líka.

„Fyrirtak,“ var þá sagt hrjúfum rómi fyrir aftan hana. „Mórún Hróbjarts bogliðaforingi bregst ekki vætningum.“

Mórún leit við.

Þarna stóð eldgömul og hrum kerling í skósíðri, biksvartri kápu. Hún var með barðastóran, oddmjóan hatt á höfði, studdi sig við staf og brosti svo að skein í gular skögultennur. Hún var mennsk.

„Flestir verða logandi hræddir við það eitt að sjá Púka litla og taka til fótanna,“ sagði herfan.

„Sem ég vænti að sé óráðlegt,“ sagði Mórún eins og hún léti sér fátt um finnast og það væri hversdagslegur viðburður fyrir hana að standa augliti til auglitis við ófreskjur úr fjarlægum vítisrangölum.

„Afar óráðlegt,“ sagði kerlingin. „Þá heldur hann að þú sért leikfang og hremmir þig á augabragði.“

Sú gamla staulaðist til Mórúnar og drýsilsins. Þegar hún hreyfði sig sá Mórún að hún var jafnvel enn ellihrumari en henni hafði virst í fyrstu. Visinn skrokkur hennar virtist hanga saman á þrjóskunni einni. Það var eins og Murta sæi hvað hún var að hugsa.

„Aldurinn segir til sín,“ sagði hún og klappaði drýslinum á kollinn eins og hann væri spakur kjölturakki. „Jafnvel þótt maður sé norn. Trúðu mér, ef ég væri jafnung og spræk og hér á árum áður hefði ég ekki gert boð eftir þér. Ég hefði stokkið á þetta tækifæri sjálf.“

„Þú ert Murta Jaka, vænti ég,“ sagði Mórún.

„Já, fyrirgefðu að ég skyldi ekki byrja á að kynna mig,“ sagði kerlingin. „En mér lék forvitni á hvort orðið sem af þér fer væri rétt. Ég ákvað því að bregða yfir mig huliðshjúpi og fylgjast með því hvernig þú brygðist við Púka litla.“

„Og ef ég hefði tekið til fótanna?“

„Ég hugsa að ég hefði komið þér til bjargar,“ sagði Murta.

„Hefðirðu lagt álög á gæludýrið þitt mín vegna?“

Kerlingin hristi höfuðið. „Drýslar eru með öllu ónæmir fyrir göldrum. Ég hefði aðeins getað hastað á hann.“ Aftur strauk hún skepnunni blíðlega um sótsvaran hausinn. „Ég hefði reynt að bjarga lífi þínu en ég get ekki ábyrgst að mér hefði tekist það. Hitt get ég fullyrt að ég hefði ekki boðið þér starfið.“