Nýstárleg fullveldiskenning Framsóknar: Sumir mega nota lágvaxtagjaldmiðil. Hinir búa við vaxtaokur krónunnar

Í fullveldislögunum 1918 var sérstaklega tekið fram að Ísland skyldi vera áfram í alþjóðlegu myntsamstarfi. Sérstakur gjaldmiðill var ekki talinn forsenda fullveldis eða hluti þess.

Þetta rifjar Þorsteinn Pálsson upp í pistli á Hringbraut, þar sem hann reifar þá kenningu Framsóknarflokksins að íslenska krónan sé hluti af fullveldinu og þar með stjórnskipaninni. Að vísu tali Sjálfstæðisflokkurinn svona líka, en það sé trúlega af kurteisi við samstarfsflokkinn í ríkisstjórn.

Þorsteinn bendir á að þessi kenning sé seinni tíma uppfinning, en þó verði að virða það við framsóknarmenn að þeir telji allt í lagi að sumir fái að nota viðurkenndan gjaldmiðil í rekstri sínum – það sé engin ógn við fullveldið.

Og Þorsteinn spyr: „Hvernig kemur þessi tvöfalda fullveldisskilgreining út í daglegu lífi fólks og fyrirtækja?

Tökum dæmi af sjávarútvegsfyrirtækinu Granda. Það færir reikninga sína í erlendri mynt. Þegar fjárfesta þarf í nýju skipi hefur það aðgang að erlendum lánum á helmingi lægri vöxtum en greiða þarf af krónunni. Að þessu leyti er samkeppnisstaða Granda góð.

Hin hliðin er þessi: Hjá Granda starfar fiskverkakona. Laun hennar eru greidd af erlendum tekjum fyrirtækisins. Hún fær þó ekki greidd laun í sömu mynt. Þegar hún ætlar að fjárfesta í lítilli tveggja herbergja íbúð þarf hún að greiða vexti af krónunni sem eru tvöfalt hærri en fyrirtækið greiðir. Samkeppnisstaða hennar er því helmingi lakari en fyrirtækisins.

Sams konar dæmi er unnt að taka af rafvirkja hjá Alcoa Fjarðaráli, skrifstofumanni hjá Icelandair eða vélstjóra hjá ríkisfyrirtækinu Landsvirkjun. Samkeppnisstaða flestra minni og meðalstórra fyrirtækja er svo sú sama og launafólksins.

Sjávarútvegurinn var fyrsta atvinnugreinin sem braust undan vaxtaoki krónunnar. Framsókn telur að það sé andstætt þjóðarhagsmunum að launafólk fái notið sömu samkeppnisstöðu.  Málsvarar annarra atvinnugreina sem njóta þessarar aðstöðu eru yfirleitt hvorki formælendur mismununar né andmælendur þjóðaratkvæðis.

Skilgreining Framsóknar á fullveldishugtakinu er þannig rót einhvers mesta aðstöðumunar sem þekkist á fjármálamörkuðum vesturlanda.

Næstu kosningar hljóta að snúast um hvort fullveldið á að vera fyrir fjöldann eða bara hina fáu í þessum efnum. Það tekur tíma að eyða misréttinu. En það verður aldrei ef ekki er hafist handa.“

Pistill Þorsteins í heild er hér.