Leiðari: Viðreisn fellur á einföldu prófi

Leiðari: Karl Th. Birgisson

Formaður Viðreisnar, Benedikt Jóhannesson, kynnti í gærkvöldi alveg nýja stefnu flokks síns gagnvart sjávarútvegi og auðlindum.

Í umræðum leiðtoga flokkanna taldi hann rétt að eigandi fiskjar í sjónum – sem hann viðurkenndi að þjóðin væri – fengi sem svarar þriggja prósenta arði af honum á ári. (Umræða um þetta málefni byrjar eftir rúmlega klukkustund í samræðunum, ef þið skoðið upptökuna.)

Efnislega sagði Benedikt þetta: Auðlindirnar eru eins og sameiginlegur sjóður. Hver er eðlilegur arður af slíkum sjóði? Lífeyrissjóðirnir miða við 3,5 prósent í sínum fjárfestingum. Við skulum vera hófleg og miða við þrjú prósent á ári. Það er sanngjarn arður þjóðarinnar af fiskveiðiauðlindinni, en að öðru leyti á útgerðin að njóta ágóðans af rekstri sínum.

Í þættinum var tekizt á um hvort upphæðin væri einhverjum milljörðum hærri eða lægri, en Benedikt sagðist hafa tölur sínar frá „tveimur stærstu“ útgerðarfyrirtækjunum og að þau væru sátt við slíka skiptingu.

En að útgerðin mætti græða eins og hún gæti umfram þessi þrjú prósent.

Frá sjónarhóli útgerðarfyrirtækja eru þrjú prósent smotterí og því auðvelt að ná sátt um þau. Til að fá frið. Milljarður hér og annar þar. Frá hruni hafa þessi sömu fyrirtæki nefnilega greitt eigendum sínum 44 milljarða í arð, ef rétt er reiknað eftir opinberum hagtölum.

Við erum ekki einu sinni að tala hér um hagnað, heldur arð.

Beint til eigendanna.

Í stefnu Viðreisnar segir hins vegar: Markaðstengt afgjald verði tekið upp fyrir nýtingu auðlinda í almannaeigu.

Margir skildu þetta og ýmislegt fleira eins og markaðurinn ætti að ráða verðlagningu auðlinda í almannaeigu. Einhvern veginn tókst mjög mörgum að skilja Viðreisn þannig, að nýta ætti almannaeigur í þágu almennings. Og láta blessaða kapítalistana um að ákvarða verðið á markaði. Eins og þeir segjast vera svo góðir í. Og eru raunar oft.

Þessi stefna Viðreisnar merkir núna þrjú prósent af öllu gillimojinu, ef marka má formanninn. Þrjú prósent af verðmætunum sem sameiginlegar auðlindir þjóðarinnar eru.

Sum okkar voru nokkuð ánægð með tilkomu Viðreisnar, þar sem loksins var gerð uppreisn í Sjálfstæðisflokknum gegn sérhagsmunum og talað fyrir almannahagsmunum. Loksins gætu jafnvel frjálslyndir jafnaðarmenn, þeir sem vita að við þurfum öflugt efnahags- og atvinnulíf til að standa undir réttlátri velferðarþjónustu, en vita raunar um leið að velferðin er undirstaða atvinnulífs – loksins gætum við fundið samleið með skárri hlutanum af Sjálfstæðisflokknum.

Það virðist núna borin von. Þrjú prósentin eru kolrangt svar. Á mjög einföldu prófi.