Hvernig er eiginlega gangverkið í þessum manni? Úlfar tínir til brot úr sjóði minninganna

Í hádeginu lá maður í fósturstellingu á stéttinni fyrir framan bókaverslun Eymundsson á Skólavörðustíg. Hann var hreyfingarlaus og nokkuð við aldur.

Þetta var ég.

Þannig hefst eftirmáli bókarinnar Uggur – brot úr ævi, sem kom út í gær. Úlfar Þormóðsson rifjar þar upp bæði ljúfar og sárar minningar úr ævi sinni af einlægni en einnig með þeirri kaldhömruðu kímni sem hann er þekktur af.

Herðubreið birtir hér kaflabrot úr bókinni:

 

Þegar ég var að fletta færslum frá árinu 1966 fann ég nótu frá Esso. Samkvæmt henni hef ég í einhverri söluferð keypt 32 lítra af bensíni og greitt fyrir það 225 gamlar krónur. Vegna þess að Esso er ekki lengur til hringdi ég í Skeljung. Þar fékk ég að vita að nú kostar einn lítri krónur 256 og 90 aura og fyrir fortíðarlítrana 32 þyrfti ég að greiða 8.220 krónur sem myndi gera 349 þúsund og 700 gamlar krónur samkvæmt reikniforriti Hagstofu Íslands.

Þarna var líka nóta frá félagsheimilinu Röst sem ég man ekki lengur fyrir víst hvar var eða er. Samkvæmt henni kostaði kaffibollinn 15 krónur en nú borga ég 450 krónur fyrir hann úti í Eymundsson. Loks fann ég ógreinilegt verð á súrmjólkurlítra frá árinu 1966 en þar sem ég gat ekki ráðið í tölurnar hringdi ég í Mjólkursamsöluna og fékk að vita að þá kostaði hann 7 krónur og 95 aura en í dag 289 í verslun 10-11 í Austurstræti, sem reyndar er einhver mesta okurbúlla landsins.

Ég tel mig muna það rétt að árið 1981 voru klippt tvö núll aftan af krónunni. Og nú finnst mér að einhvern daginn sem ég kemst í bærilegt reikningsstuð gæti ég ef til vill samið smásögu um mann sem missti af myntbreytingunni og kemur með sínar gömlu krónur til þess að kaupa bensín á bílinn, kaffi á meðan verið væri að fylla tankinn og súrmjólk í nesti.

 

Svo rak ég augun í þetta. Það er frá því í janúar 1980:

„Hringdi í ÓRG, sem hringdi aftur í mig og sagði „við þurfum að ræða saman, einslega, ýmislegt,“ eins og í öllum símtölum milli kosninga.“

Tveimur dögum síðar hef ég fært þetta til bókar:

ÓRG hringdi. Dagurinn fullbókaður, hittumst seinna. Ætlar að ræða flokkinn og blaðið. Hann sagði: „Ef ég, þú, Svavar og Einar komum okkur niður á breytingu á blaðinu, getur enginn komið í veg fyrir hana. Þá þyrfti allur flokkurinn að sameinast gegn okkur og það gerist ekki.“ Hvernig er eiginlega gangverkið í þessum manni?“

 

Við lesturinn fann ég fyrir nærveru bóndans á Bessastöðum, birta dagsins hvarf og það hvolfdist yfir mig niðamyrkur blekkinga og undirmála. Það dimmdi svo snögglega að ég missti alla löngun til þess að semja sögu mannsins með gömlu krónurnar.

Þessa stundina virðist mér fortíð mín vera of flókin, sársaukafull og margtengd líðandi stund til þess að ég geti unnið með hana nema þá sem ævi tilbúins manns og skáldaðra kvenna. En eitt var það sem rann upp fyrir mér. Og ekki léttvægt: Að vekja upp drauga fortíðarinnar smættir skoffín líðandi stundar.