Einsleit framtíð

Fyrir allmörgum árum var byrjað á að reisa íbúðablokkir fyrir fólk sjötíu ára og eldra, 70+. Húsnæði var sniðið að þörfum íbúanna með greiðum aðgangi að margs konar þjónustu sem eldra fólk þarf á að halda til jafns við aðra og umfram þá. Þetta þótti gefast vel og ekki leið á löngu áður en farið var að byggja sérstök hús fyrir 60+ og síðan 50+; háhýsi eða blokkarlengjur. Einsleit byggð.

Síðan hafa atvinnurekendur spilað svipað lag. Þegar útgerðar- og fiskvinnslufyrirtækið Vísir í Grindavík lokaði vinnslustöðvum sínum úti á landi og flutti starfsemina suður vantaði þar fólk til starfa. Háhýsi hafði staðið autt í Grindavík um langan tíma. Vísir keypti húsið og starfsmenn fyrirtækisins utan af landi fluttu inn í það. Hvort Vísir keypti húsið fyrir starfsfólkið eða til þess að eignast það með leigutekjum starfsmanna sinna er ekki höfuðatriði í þessu samhengi. Það var verið að skapa einsleitt samfélag; þar býr fiskverkafólk, flestir af erlendu bergi brotnir.

Nú ætlar IKEA að byggja stórhýsi yfir starfsfólk sitt, búðarfólkið. Það á að safna því saman í litlar íbúðir í blokk í Garðabænum.

Stóriðjan á Húsavík er að fást við það sama. En stærra í sniðum. Það er að reisa heilt þorp – eða úthverfi – fyrir starfsmenn sína. Í því hverfi mun verksmiðjufólkið búa; væntanlega þeir sem ekki hafa ráð á að komast undir þak á Húsavík.

Einsleitni leiðir af sér einhæfni. Einhæfni leiðir af sér einangrun. Einangrun leiðir til angurs, kvíða og leiða, lífsleiða. Það er því full ástæða til þess að huga að því hvort ekki sé kominn tími til þess ræða það hvort þetta sé það sem landsmenn vilja. Sé svo mun koma að því að örvhentir barþjónar búi einir og sér í einni blokk, rangeygir verkamenn í annarri, einhleypar konur í þeirri þriðju og atvinnulausir hljóðfæraleikarar í þeirri fjórðu ásamt sköllóttu söngkonunni sem ávallt þarfnast meðleikara.