trusted online casino malaysia
Ritstjóri Herðubreiðar 11/09/2014

Diagnosis: Paranoia querulans – Var Helgi Hóseasson geðveikur? Herðubreið birtir skýrslu geðlæknis

Helgi Hó„Gott og vel, sé ég klikkaður. En ég vildi gjarna að einhverjir fleiri vottuðu það en einn strákdjöfull á Kleppi, sem umgengst meira og minna gallað fólk alla daga.“

Þetta sagði Helgi Hóseasson í viðtali við ritstjóra Herðubreiðar árið 1981. Hann var að vísa til niðurstöðu geðrannsóknar sem hann gekkst undir að kröfu sakadómarans í Reykjavík. Það var eftir að hann sæmdi landsföðurna skyri við þingsetningu í október 1972.

(Þeir sem vilja kynna sér sögu Helga getið lesið grein í þremur hlutum hér: https://herdubreid.is/eg-er-ekki-ad-thessu-ad-gamni-minu-personulegt-ferdalag-med-helga-hoseassyni-i/ )

Niðurstaða geðlæknisins var að Helgi væri haldinn alvarlegum geðrænum truflunum. Helgi var eðlilega ekki sáttur við það, eins og tilvitnunin hér að ofan ber með sér. Hann hefði enda miklu fremur kosið að standa fyrir máli sínu fyrir dómstólum og var tilbúinn að sæta refsingu fyrir mótmæli sín. Það hefði honum þótt sanna skoðun hans á innræti ríkisvaldsins.

Skýrsla geðlæknisins hefur hvergi birzt áður enda trúnaðargagn. Fyrr en nú, að Herðubreið birtir kjarna hennar.

Fyrir áhugasama um leka á opinberum trúnaðarskjölum er rétt að taka fram, að skýrslan er í höndum Herðubreiðar að frumkvæði Helga sjálfs.

Lesendur geta svo sjálfir dæmt um efni hennar og niðurstöðu læknisins.

———-

Fyrsti hlutinn er stutt æviágrip Helga og lýsing á líkamlegri heilsu hans, sem var almennt góð. Að því loknu hefst hin eiginlega greining á geði Helga:

„Fyrsta viðtal mitt við Helga átti sér stað árla morguns daginn eftir að Helgi var fluttur á Kleppsspítalann. (Síðan talaði ég við Helga einu sinni – tvisvar á dag þar til hann yfirgaf stofnunina.)

Við fyrsta viðtal liggur Helgi í rúminu, klæddur náttfötum. Þetta er fremur þreklegur maður, liðlega fimmtugur. Útlit svarar til aldurs. Hann er frekar feitlaginn. Hann segist vera um 90 kg. að þyngd og uppgefur hæð um 174 cm., sem mun láta nærri réttu lagi.

Helgi tekur kveðju frekar dræmt í fyrstu. Hann svarar þó spurningum allgreiðlega. Hann kveðst kominn á spítalann af ófrjálsum vilja til geðrannsóknar. Segir að lesinn hafi verið yfir sér í fangaklefa lögreglunnar úrskurður um gæzluvarðhald allt að þrjátíu dögum. Hann kveðst ekki hafa svarað löggæzlumönnum eða fulltrúum dómstóla einu orði frá því að hann var tekinn og allan þann tíma er hann var í þeirra vörzlu, ekki heldur hafi hann neytt neinnar fæðu er honum var boðin.

Helgi kveðst ekki setja sig upp á móti geðrannsókn hér, en lætur þes jafnfram getið, að sér finnist full ástæða til að þeir aðilar er standi bak við aðfarir að sér nú, sem og oft áður, yrðu látnir undirgangast geðrannsókn. Aðspurður hverjir þeir aðilar séu segir hann það vera ríkisvaldið og þess undirsáta.

Helgi er inntur eftir því hvers vegna hann hafi framið þann verknað, þ.e. að sletta skyri á ýmsa æðstu embættismenn þjóðarinnar, sem leiddi til handtöku hans í þetta sinn. Helgi kannast við verknaðinn. Hann kveðst hafa gripið til þessa ráðs til áréttingar kröfu sinnar [svo] um að verða leystur undan heiti skírnarsáttmálans, og að leiðrétting á þessu verði innfærð á viðeigandi stað í skýrslum Hagstofunnar.

Helgi kveðst um árabil hafa verið hunzaður af löggjöfum þjóðarinnar í sambandi við þessa réttmætu kröfu sína. Hann kveðst hafa eytt miklum tíma og talsverðum fjármunum í sambandi við þetta mál. Hann hafi eytt miklum tíma á undanförnum árum í að sækja skrifstofur hins opinbera valdhafa, einkum veraldlegs valds. (Helga verður mjög tíðrætt um viðskipti sín við lögmenn sakadóms sérstaklega.) Allir hafi á einn eða annan máta daufheyrzt við hans, að eigin áliti, fullkomlega réttmætu kröfu, eða með lagni vísað henni til annarra aðila.

Helgi áréttar það mjög, að hann beri fram sanngjarna réttlætiskröfu, sem ekki hafi verið sinnt. Hann kveðst hafa orðið að þola útúrsnúninga og síendurtekin svik loforða. Þeir hafi allir (hér á Helgi við ríkisstjórn, dómsmálaráðherra, þingmenn, saksóknaraembættið o.fl. lögmenn og æðsta mann íslenzku þjóðkirkjunnar) skorazt undan skyldum sínum að verða við fullkomlega réttmætum kröfum hans.

Helgi er hvassyrtur í garð þessara aðila. Hann velur þeim og nöfn á sérkennilegan máta. Þeir eru allir fulltrúar ríkisvaldsins, sem hefur um langt skeið verið honum algjörlega mótsnúið. Helgi kveðst hafa verið tekinn sennilega u.þ.b. 16 sinnum á s.l. 8 árum af löggæzlumönnum þjóðarinnar, og látinn sæta varðhaldi í nokkra klukkutíma í hvert sinn.

Hann telur að hafi verið brotið á sér gróflega í hvert sinn, þar sem hann hafi t.d. aðeins staðið eða gengið um með kröfuspjöld sín á opnum almennum svæðum í Reykjavík, og nefnir í því sambandi planið fyrir framan Þjóðleikhúsið. Helgi segist ekki hafa fengið að taka með sér sínar réttmætu eignir, þ.e. kröfuspjöldin, þegar honum var sleppt úr vörzlu lögreglunnar í hvert sinn. „Verkfæri ríkisvaldsins“, þ.e. lögreglustjóri og hans undirsátar, hafi þar með gerzt þjófar ofan á allt annað.

Helgi kveðst að öllu undangengnu hafa ákveðið að grípa til róttækari og eftirminnilegri ráða til að fá framgengt sínum málum, „hér eftir skulu lög frumskógarins ráða“. Ekki fæst Helgi til að gefa frekari skýringu á því hvað hann á við með „lög frumskógarins“. Hann segist staðráðinn í að fasta algjörlega svo lengi sem frelsi hans sé heft. „Þeir“ (þ.e. fulltrúar hins opinbera valds) „skulu þá hafa það á samvizkunni að svelta mig í hel“, segir Helgi, og hans ákvörðun verður ekki þokað þrátt fyrir fortölur og endurteknar ábendingar þess eðlis að þessi afstaða hans sé ekki líkleg til að bæta málstað hans almennt.

Við endurtekin samtöl breytir Helgi ekki framburði sínum og viðhorf hans til þeirra aðila, er hann telur hafa unnið gegn sínum málstað, eru óbreytt. Helgi notar jafnan sérstakan talsmáta í flutningi síns máls. Hann breytir nöfnum á sérkennilegan máta, t.d. „þingseti“ fyrir alþingismaður, „krosslafi“ fyrir hinn krossfesti, „bishop“ fyrir biskup. [Hið rétta er að Helgi notaði „krosslafur“ og „byshoppur,“ innsk. Herðubreiðar.]

Helgi heldur sig stöðugt við sama efnið og er sjálfum sér samkvæmur í meiningum um („ofsóknir“) beina andstöðu ríkisvaldsins og fulltrúa þess gegn sér. Hann svarar ekki ógreiðlega spurningum um almenna hagi sína, en á í nokkrum erfiðleikum við að halda sér [svo] við efnið, fyrr en varir er hann farinn að lýsa ákveðnum atburðum í lífi sínu, þar sem hann hefur upplifað að á sér hafi verið níðzt af æðra veraldlegu valdi í þjóðfélaginu. Helgi virðist allvel minnugur á liðna atburði, þó sérstaklega þá sem á einhvern hátt eru tengdir hans áralöngu baráttu fyrir sínu sérstaka málefni. Helgi talar skýrt og að undanskildum nafnafbökunum allgott íslenzkt mál.

Geðhorf er dálítið breytilegt stundum, en þó oftar í allgóðu jafnvægi, en nokkrum sinnum hefur hann orðið talsvert æstur og jafnframt illyrtari, virðist þá mjög spenntur og eiga erfitt með að hafa hemil á skapsmunum sínum. – Innan stundar róast hann þó aftur og kemst í betra jafnvægi. Ekki verður annað séð en Helgi sé allvel áttaður í tíma og umhverfi sínu almennt. Það kom ekki fram neitt er benti til þess að hann væri eða hefði verið haldinn ofskynjunum.

Helgi er eins og áður hefur verið vikið að mjög rígbundinn við skoðanir sínar og hefur sýnilega mjög fastmótað hugmyndakerfi, hvers kjarni er að hann upplifir sem næst öll afskipti opinberra aðila, í sambandi við hans sérstaka baráttumál, sem eins konar ofsóknir gegn sér persónulega. Innsýn hans í viðhorf þeirra aðila, er hann telur sig eiga í baráttu við, virðist vera ákaflega takmörkuð og segja má að hann eigi mjög erfitt eða sé vart mögulegt að líta á málið nema frá einni hlið, þ.e. í samræmi við hans takmarkaða hugmyndakerfi.“

———-

Ofangreint er orðrétt og óstytt það sem Ólafur Grímsson geðlæknir á Kleppi hefur að segja um samtöl þeirra Helga. En læknirinn leitaði sér heimilda víðar, meðal annars hjá Jóhönnu Jakobsdóttur, eiginkonu Helga.

Hún vildi lítið segja eða láta hafa eftir sér, en þó þetta:

„Hún segir Helga aldrei hafa verið ofsafenginn eða erfiðan á nokkurn máta á heimilinu. Hann hafi reynzt góður heimilisfaðir og sambúð þeirra hjóna árekstralaus. Hún kveðst hafa forðazt að ræða við eiginmann sinn um skoðanir hans. Það virðist liggja að baki orða hennar, að henni hafi fundizt eðlilegast að hann fengi að hafa skoðanir sínar óáreittur útaf fyrir sig og án íhlutunar annarra. Hún segir Helga ekki hafa reynt að sveigja skoðanir hennar í sama farveg, og að hann hafi látið það í ljós, að hver einstaklingur í sínu nánasta umhverfi ætti fullan rétt á að halda sinni trú.“

Næst sneri Ólafur sér til Hannesar Þórðarsonar kennara, „sem kveðst hafa þekkt Helga í fjöldamörg ár og fylgzt með honum meiri hluta þess tíma er Helgi hefur dvalizt hér sunnanlands, en það munu vera allt að 30 ár.

Hannes segir Helga jafnan hafa reynzt kunningjum sínum vel. Hann segir hann hjálpsaman og greiðvikinn eins og hann eigi kyn til. Hann hafi ekki gengið hart eftir borgun fyrir greiða, sem hann gerði kunningjum sínum.

Hann lýsir að öðru leyti Helga sem stíflyndum og öfgafullum í skoðunum. Hannes telur Helga engan ofstopamann og veit ekki til þess að hann hafi nokkurn tíma lagt hendur á fólk. Hann telur Helga óáreitinn að eðlisfari.

Hannes segir Helga hafa verið þyngri í skapi og meira innilokaðan á köflum. Ytri aðstæður hafi virzt hafa nokkur áhrif á geðhorf hans. Hannes kveðst minnast þess í því sambandi, að eftir ferðir Helga til útlanda, þá hafi hann um tíma verið léttari í lund og sýnt meiri áhuga á almennum málefnum en áður og hann hafi þá um tíma verið minna upptekinn af sínu sérstaka baráttumáli.“

Loks fær Helgi þessa umsögn í skýrslunni frá ónafngreindum mönnum:

„Vinnuveitendur Helga hafa einnig borið Helga vel söguna. Samkvæmt þeirra umsögn kemur fram staðfesting á ósveigjanleik og einskorðaðri afstöðu Helga gagnvart fulltrúum ríkisvaldsins. Þeir geta um einstaka nákvæmni hans í sambandi við allt er að starfi hans laut, jafnframt að þeir hafi um skeið komið því svo fyrir á vinnustað, að Helgi væri eftir því sem við væri komið settur til starfa meðal þeirra, eða á þeim stað er minnstar líkur væru til að hann yrði fyrir áreitni.“

Að fengnum þessum vitnisburði (annarra er ekki getið) skrifar læknirinn það sem hann kallar „Helztu niðurstöður sálfræðirannsókna:“

„Helgi sýnist haldinn verulegum geðrænum truflunum, sem virðast gamalgrónar. Allar líkur benda til þess að orsaka athæfis hans megi leita í geðklofa, sem hefur þróazt í langan tíma, án þess að ná yfirhöndinni nema á afmörkuðum sviðum og við ákveðnar aðstæður. Sjúkdómurinn lýsir sér fyrst og fremst í grillum á trúarlegu sviði og óraunhæfum viðhorfum til lífsins.

Greind hans mælist nú í meðallagi, en ljóst er, að getan er töluvert hærri, og draga geðrænar truflanir verulega úr starfshæfni greindarinnar. Raunveruleikaskynjun er yfirleitt góð, en vegna ósveigjanleika og dómgreindarbrests, slitna raunveruleikatengsl á stundum, og tekur þá Helgi hugmyndir sínar um heiminn fram yfir aðstæður eins og þær eru.

Tilfinningalíf hans er bælt, hann afneitar óþægilegum kenndum, hefur lítið innsæi í eigin þarfir og tilfinningar annarra, er þar með lítt aðlögunarhæfur og þolir illa mótlæti. Ómeðvitaður ótti við að hvatir hans verði stjórn hans yfirsterkari, að hann missi vald á persónuleika sínum er og einkennandi fyrir sjúkdóminn. Þrátt fyrir veikleika sinn hefur Helga tekizt að halda sér vel starfhæfum og persónuleika sínum tiltölulega lítið skertum og vonir standa til að svo verði áfram, þó hættan á að hann missi tengslin við raunveruleikann og sjúkdómurinn yfirbugi varnir hans, sé alltaf fyrir hendi.“

Loks birtir læknirinn svofellda niðurstöðu sína:

„Álit mitt er, að Helgi sé allvel gefinn að eðlisfari, en vegna geðrænna truflana nýtist greind hans ekki að fullu. Hann er innhverfur persónuleiki, sem ekki hefur átt samleið með fjöldanum. Ytri aðstæður geta átt nokkurn þátt í mótun hugmyndakerfis hans og atferlis, sem smám saman hefur tekið á sig greinilegan sjúklegan blæ. Vegna skapgerðar hans hefur tregða yfirvalda á að verða við óvenjulegum óskum hans í sambandi við lausn frá skírn og fermingu, orðið til þess að fastmóta óraunhæft hugmyndakerfi um að yfirvöld vinni markvisst og miskunnarlaust gegn því að hann njóti sinna, að eigin áliti, skýlausu réttinda sem frjáls og óháður einstaklingur.

Diagnosis: Paranoia querulans.

Personalitas paranoides.

Reykjavík, 31.10.72,

Ólafur Grímsson,

læknir.“

Helgi hafði „óvenjulegar óskir“ í sambandi við trúmál og „átti ekki samleið með fjöldanum.“

Þegar sakadómari í Reykjavík fékk þetta álit í hendur voru látin niður falla öll áform um að kæra Helga fyrir skyrsletturnar. Hann var sagður ósakhæfur vegna geðveiki. Hann var þó ekki sendur til læknis eða til annarrar meðferðar við sjúkdómi sínum.

Hann var sendur heim.

 

 

1,472