trusted online casino malaysia
Ritstjóri Herðubreiðar 02/02/2016

Bók sem sprengir Richter-skalann. Eða: Ofsaleg viðbrögð við ofsalegum tilfinningum

Ritdómur – Þóra HallgrímsdóttirAuður Jónsdóttir

Stóri skjálfti

Auður Jónsdóttir

(Forlagið, 2015)

Ég er búin að ganga með stóran hnút í maganum síðan í desember. Mér líður eins og ég sé beintengd við jarðskjálftamæli og þjóðskrá hafi breytt nafninu mínu í Þóra H. Richter.

Ástæðan er Stóri skjálfti, nýjasta bók Auðar Jónsdóttur. Allt hrósið sem bókin hefur fengið, tilnefning til bókmenntaverðlauna, viðurkenningar hér og þar. Og ég. Ég bara gat ekki gert upp við mig hvað mér fannst um þessa bók. Gat það ekki.

Ég ætla samt að reyna.

Þegar ég byrjaði að lesa bókina var varla hægt að mæla hreyfingu á jarðskjálftamælunum mínum. Minnug þess að hafa hlegið og grátið eftirminnilega yfir síðustu bók Auðar Jónsdóttur, Ósjálfrátt, varð ég satt best að segja aðeins vonsvikin til að byrja með. Ég gat ekki annað en hugsað: Var þetta bókin eftir bestu bókina? Bókin átti ekki sjens úr skugganum af Ósjálfrátt? Engin djöfulsins hreyfing á mælum þegar ég las fyrstu kaflana. Voru þetta vonbrigði? Eða var þetta einhvers konar stjórnsemi mín yfir þeirri náttúru sem Auður skapar með skrifum sínum. Eins og maður geti andskotans stjórnað náttúrunni.

Þegar ég áttaði mig á því að ég gæti ekki stjórnað því sem skrifað var í þessa bók og hætti að reyna það sá ég að Saga(n) tók smátt og smátt á sig mynd í gegnum samnefnda aðalpersónu bókarinnar. Í bókinni er Saga að reyna að endurheimta minni sitt eftir að hafa fengið nokkur flogaköst. Auður lætur okkur lesendur síðan fylgja henni eftir við að rifja upp staðreyndir um líf sitt og tilfinningar. Við fáum minnið með henni. Sem er lítið en mikilvægt twist í uppbyggingu Sögu-nnar. Að láta aðalpersónu sögunnar finna sig smátt og smátt.

Þóra HallgrímsdóttirÉg hef lítinn ávana þegar ég les bækur. Hann felur í sér að brjóta upp á blaðsíður þar sem mér finnst höfundum takast vel upp. Fyrri hluti Stóra skjálfta var nokkuð sléttur, eins og áður segir. Það er ekki hægt að segja það sama um seinni hluta bókarinnar. Kosmískir skjálftamælar tóku með einhverjum hætti af mér völdin á tímabili og á síðu eftir síðu eftir síðu þurfti ég að bretta og stundum bæði á efri og neðri hluta blaðsíðu. Fjölskyldusamband persónanna er þunginn í penna Auðar, hún lýsir tilfinningum í sambandi milli systra og milli dóttur og móður af einhverju sem ég held ég geti helst kallað hæðniseinlægni, Eitthvað sem má færa rök fyrir að ætti ekki geta farið saman. En það gerir það. Það gerir það svo sannarlega. Því í hæðni Auðar er nauðsynlegt innsæi og ást. Sem er hæðninni nauðsynleg, til þess að hún verði ekki ill. Því það er ekki góð hæðni.

Auði hefur áður tekist vel upp í fjölskyldusögum sínum. Sögum sem óþægilegt er að segja og ég áttaði mig á því þegar ég var komin vel inn í þessa sögu að ég fann mig í því að verða reið við sögupersónurnar. Alveg eins og gerðist þegar ég las Fólkið í kjallaranum á sínum tíma. Það er það sem Auður nær að gera, hún hefur hæfileika til að skapa hræðilegar persónur. Hræðilegar aðstæður. Ofsaleg viðbrögð. Hún hreyfir við manni. Ég þoldi ekki vælið í Sögu, ég skildi ekki móðursýkina og ég reiddist sjálfri mér fyrir að gera það ekki. Ég fékk martröð yfir martröð Sögu sem hún lýsir á bls. 213. Raunsönn lýsing á martröð martraðanna.

Það eru aðrir betri í að lýsa söguþræði Stóra skjálfta. Fyrir mér þráðurinn ekki hefðbundinn í Sögulegum skilningi þó mér finnist twistið í frásögninni skemmtilegt, eins og áður segir. Söguþráðurinn er nefnilega fyrir mér helst tilfinningabundinn. Hann sýnir óöryggi, hann leiðir okkur á brautir ástar og haturs, ofsa og og gleði og þröngvar okkur í ljúfsár endalokin. Textinn virkaði á mig eins og stórir hraukar af hrauni sem gubbast upp eftir að skjálftarnir hafa búið til eldgos. Orðin eru eldfim, ofsaleg og viðkvæm. Eins og lífið getur verið. Þó Söguþráðurinn sé ekki með sama hætti hjá okkur öllum í lífinu eru ofsalegar tilfinningar hluti af okkur öllum. Kannski ekki jafnofsalegar og hjá þessari Sögu en við höfum hins vegar öll okkar Sögu, við bara munum hana misjafnlega vel.

Eftir örvæntingu síðustu vikna get ég því sagt með hönd á hjarta að Auði Jónsdóttur lætur vel að segja Sögu í þessari bók. Annars væri ég ekki enn að hugsa um hana.

Þóra Hallgrímsdóttir

Flokkun : Menning
1,347