… að kjósa og kjósa og …

Það komst í hámæli fyrir nokkrum dögum að laun forstöðumanns Lífeyrissjóðs verslunarmanna hefðu hækkað um 104.4% frá árinu 2009, þegar hann var ráðinn í starfið, til ársins 2015.  Það ár voru laun hans 37,7 miljónir króna. Rúmar þrjár miljónir á mánuði.

Umgengni stjórnar Lífeyrissjóð verslunarmanna við peninga hefur ært hana. Það sést af útskýringum hennar vegna þessara ofurlauna. Í hádegisfréttum Ríkisútvarpsins er haft eftir henni að „mikil launahækkun framkvæmdastjóra … skýrist af því að hann var ráðinn á 60% af launum fyrri framkvæmdastjóra, og alltaf hafi staðið til að jafna þann mun“. Rökin fyrir ofurlaununum eru sum sé þessi: Það er kominn tími til að greiða nýjum stjóra sömu laun og fyrirrennari hans fékk í Bólunni, í „góðærinu“!

Það er rétt að taka það fram að margir aðrir lífeyrissjóðir greiða forstjórum sínum ofurlaun; margföld laun þeirra sem leggja sitt sparifé í sjóðina.

Að vanrækja lýðræði býður heim ofstjórn fárra. Augljóst dæmi um það eru framangreind launamál (og kannski kaup stjórnarmanna sjóðanna líka). Verkalýðshreyfingin sá ekki til þess að launafólk sæti eitt í stjórnum sjóða sinna. Þar eru atvinnurekendur til jafns við þá sem eiga sjóðina. Launagreiðendurnir segjast hafa rétt til þess vegna þess að þeir greiði fé í þá. En það er ekki þeirra peningar sem þeir leggja í sjóðina; það er hluti af launum sjóðsfélaga; verkalaun þeirra.

Því skal ekki haldið fram að allur vandi leysist, allt sukk og siðleysi leggist af, með því að ástunda lýðræði. En mál verða ljósari þegar kosið er um þau og niðurstaðan ásættanlegri. Í kosningum skýrast mál og þeir sem þau varða geta komið sínum skoðunum á framfæri áður en þau eru ráðin til lykta. Það er kjarni málsins. Launafólk þarf að vinna í að  breyta reglugerðum sem snúa að stjórnum lífeyrissjóða á þann veg að hver sjóðsfélagi geti tekið þátt í að kjósa sjóðnum stjórn.

Og það verður kosið á laugardaginn kemur, 25. júní. Þá veljum við okkur forseta til fjögurra ára. Það er lýðræðisleg athöfn. Síðustu ár hefur dregið úr kjörsókn. Það er ekki gott fyrir lýðræðið. Og það var lummuleg orðsending sem enn sitjandi forseti sendi frá sér í útvarpsþætti um síðustu helgi og ekki til þess fallin að efla lýðræðið. Hann sagðist ekki ætla að kjósa í forsetakosningunum, forsetinn. Skýringin hans var sú að hann kærði sig ekki um að fólk væri að brjóta heilann um hvað hann hefði kosið (eins og fólki væri ekki slétt sama ). Þessi orð lýsa ólæknandi sjálfhverfu.

Þeir sem vilja viðhalda og efla lýðræði í landinu mæta á kjörstað hvenær sem þeir koma því við. Alltaf. Og nú stendur okkur til boða að kjósa; það er mikils um vert að mæta, kjósa einhvern eða eða engan. En umfram allt að mæta til þess að kjósa. Kjósa hvenær sem færi gefst.