Sameining um það sem máli skiptir

Meginviðfangsefni stjórnmálanna er eitt grundvallaratriði. Skipting lífsgæða í samfélaginu. Skipting lífsgæða varðar bæði almenna tekjuskiptingu og aðgang að grunnþjónustu samfélagsins, svo sem heilbrigðisþjónustu og menntun, án tillits til efnahags.

Stjórnmál snúast vissulega um fleira, en skipting lífsgæðanna er hið eilífa þrætuepli og afstaðan til hennar er það atriði sem ætti að skipta fólki í stjórnmálaflokka og að sjálfsögðu að ráða úrslitum í kosningum.

Þeir sem aðhyllast jafnari skiptingu lífsgæða eru jafnaðarmenn. Hinir, sem vilja misskiptingu og jafnvel auka hana, eru ójafnaðarmenn. Svo einfalt er þetta í raun og veru.

Í 200 ár hafa orðin vinstri og hægri verið notuð sem heiti á veraldlegri lífsafstöðu fólks. Þessi heiti kalla nú margir úrelt, en sannleikurinn er sá, að þau hafa aldrei megnað að lýsa veruleikanum, auk þess sem merking „vinstri“-hugtaksins hefur beinlínis snúist við á þessum tveimur öldum.

Hugtökin „jafnaðarmenn“ og „ójafnaðarmenn“ henta miklu betur og hafa auðskilda merkingu.

Ójafnaðarmenn hafa lengst af staðið saman í Sjálfstæðisflokknum og lagt allan innbyrðis ágreining til hliðar til þess að geta haldið völdum. Ávinningur þeirra af samheldninni er auðsær. Ójöfnuður þrífst ekki í samfélagi nema ójafnaðarmenn séu við völd. Á síðustu áratugum hafa ójafnaðarmenn að auki náð sívaxandi tökum á Framsóknarflokknum.

Jafnaðarmenn hafa hins vegar alltaf verið sundraðir, en þó sennilega aldrei jafn sundraðir og nú. Lengi var það afstaðan til NATÓ, sem skildi þá að. Síðar varð það afstaðan til ESB. Og jafnaðarmenn eru ósammála um margt fleira. Þá greinir t.d. á um hvort verðtrygging sé slæm, góð eða kannski nauðsynleg. Jafnaðarmenn vilja að þjóðin fái sanngjarna leigu fyrir afnot af auðlindum, en eru ekki sammála um leiðina að því marki. Jafnaðarmenn eru heldur ekki alltaf sammála um nákvæmlega hvar eigi að draga mörkin milli náttúruverndar og auðlindanýtingar.

Þannig mætti lengi telja.

En það er kominn tími til að jafnaðarmenn sameinist um það meginviðfangsefni að auka jöfnuð í samfélaginu. Heildarafkoma þjóðarbúsins ræðst aðeins að litlu leyti af aðgerðum eða aðgerðaleysi ríkisstjórnar og þingmeirihluta. Allt öðru máli gegnir um skiptingu þessarar heildarafkomu. Þeirri skiptingu ráða stjórnvöld að fullu og öllu.

Í samanburði við skiptingu lífsgæða eru málefni á borð við ESB eða verðtryggingu hreinn hégómi. Mörg ágreiningsefni jafnaðarmanna innbyrðis ætti að mega leysa með því að tala sig að sameiginlegri niðurstöðu í anda Bjartrar framtíðar. Önnur eru þess eðlis, að eðlilegt er að þjóðin skeri úr í almennri atkvæðagreiðslu.

Í upphafi aldarinnar var Samfylkingunni ætlað að sameina jafnaðarmenn. Í raun má segja að sú tilraun hafi farið út um þúfur, þegar þessi nýi flokkur notaði fyrsta tækifæri til að koma útvöldum forystusauðum til valda við hlið Sjálfstæðisflokksins eftir kosningarnar 2007. Kjósendur hafa enga ástæðu til að treysta jafnaðarmannaflokki, sem styður ójafnaðarmenn til valda.

Kosningasigur jafnaðarmanna 2009 má að langmestu leyti þakka trausti mikils fjölda landsmanna til tveggja einstaklinga, Jóhönnu Sigurðardóttur og Steingríms J. Sigfússonar.

Nú sitja íslenskir jafnaðarmenn uppi með þrjá smáflokka á Alþingi, VG, Samfylkinguna og Bjarta framtíð. Það er fátt einfaldara en að slá þessum flokkum saman í einn. Og í þeim pakka eiga að sjálfsögðu líka heima sum þeirra framboða, sem ekki náðu inn manni síðast, svo sem Dögun og Lýðræðisvaktin.

Það er löngu kominn tími til að leggja alla þessu litlu sundurlyndisfjanda til hliðar og sameinast um það sem máli skiptir. Sanngjarna og eðlilega skiptingu lífsgæða. Kjósendur þurfa að sjá að íslenskum jafnaðarmönnum sé alvara.