Gaman að svona glæpamönnum

Samráð Húsasmiðjunnar og Byko er auðvitað alvarlegur glæpur. En það er hins vegar beinlínis fyndið, hvernig upp komst um þetta samráð. Ástæðan reynist vera ótrúleg heimska glæponanna sjálfra.

Út af fyrir sig er gríðarlega heimskulegt að viðhafa beint samráð. Það er hreinasti óþarfi. Á slíkum fákeppnismarkaði hefði dugað ágætlega að senda starfsmenn frá Byko í Húsasmiðjuna til að skoða verðmiðana og öfugt. Eftir að samráð var loksins bannað með lögum, hefur þessi aðferð orðið algengust. Og hún dugar ljómandi vel.

Það sjáum við m.a. á almennt hækkandi verðlagi innfluttrar vöru, þrátt fyrir styrkingu krónunnar.

En sú fáránlega heimska, að reyna að fá starfsmenn Múrbúðarinnar í lið með sér, er svo út í hött að ég beinlínis skellti upp úr, þegar ég las fréttina á RÚV. Í Múrbúðinni brugðust menn hárrétt við. Þeir létu lögregluna vita.

Múrbúðin er eitt sárafárra dæma um fyrirtæki sem grundvalla tilvist sína á raunverulegri samkeppni. Þetta fyrirtæki byrjaði á því að reka litla verslun og bjóða lægra verð. Eðlilega skilaði þetta góðum árangri, því risarnir á markaðnum voru steinsofandi og Múrbúðin er núna orðin að öflugu fyrirtæki.

Muninn á þessum fyrirtækjum má lesa út úr auglýsingaaðferðum þeirra. Múrbúðin auglýsir lágt verð. Húsasmiðjan og Byko senda frá sér ímyndarauglýsingar og reyna að lokka fólk inn í búðina til að kaupa tiltekna vöru á lágu verði, vitandi að þetta sama fólk kaupir miklu fleira og margt af því á okurverði.

Ímyndarauglýsingar eru beinlínis til marks um skort á samkeppni. Bankarnir eru gott dæmi. Olíufélögin líka. Raunveruleg samkeppni felst í því, að bítast um viðskiptavini með því að bjóða sem lægst verð. Ímyndarauglýsingarnar merkja einfaldlega: „Láttu okkur hafa peningana þína af því að við erum svo falleg og góð!“

Á fákeppnismarkaði fara fyrirtækin í eins konar fegurðarsamkeppni , en vilja síst af öllu rugga bátnum með því að fikta í verðlagninu. Meðal þeirra ríkir þegjandi samkomulag um að allir bjóði nokkurn veginn sama verð. Þannig myndast nefnilega gríðarlegur – og afar óverðskuldaður – hagnaður.

En hjá Húsasmiðjunni, Byko og Úlfinum gátu menn ekki látið þetta duga. Þegjandi samkomulag er ekki beinlínis ólöglegt, en formlegt samráð er skýrt lögbrot. Og í þessu tilviki var hálfvitaskapurinn svo yfirgengilegur að segja má að menn hafi gerst sekir um refsiverða heimsku.

Minnir hálfpartinn á þá góðu gömlu daga, þegar glæpmenn stunduðu þá iðju að brjótast fullir inn í sjoppu af því að þá langaði í sígarettu og lágu svo stundum sofandi á gólfinu morguninn eftir.