Banvæn verkföll

Við erum komin langan veg frá fyrstu áratugum 20. aldar, þegar verkafólki tókst – stundum og stundum ekki – að knýja atvinnurekendur til kauphækkana með verkföllum. Á þessum tímum snerust kjaradeilur oftar en ekki um það hvort verkafólk ætti fyrir mat.

Þrátt fyrir gjörbreyttar aðstæður hefur Íslendingum aldrei tekist að ná nægilega víðtækri sátt um viðmið og aðferðir til að ákvarða laun og launabil. Slík sátt virðist hafa ríkt í flestum nágrannalöndum okkar mjög lengi og verkföll þess vegna nánast óþekkt. Það gildir ekki hér.

Þvert á móti er nú svo komið að yfirstandandi verkföll munu vafalítið kosta mannslíf. Að öllum líkindinum hafa fáeinir einstaklingar þegar verið dæmdir til dauða, en dauðadómarnir eru ekki áþreifanlegir, vegna þess að nöfn hinna dauðadæmdu eru ekki þekkt og aftökurnar munu fara fram í kyrrþey.

Páll Matthíasson, forstjóri Landspítalans, segir eftirfarandi í forstjórapistli:

„Hvað meðferð krabbameinssjúkra varðar þá er staðfest að tafir hafa orðið í lyfjameðferðum, biðlistar fyrir geislameðferðir hafa lengst fram úr hófi og rof hefur orðið í meðferð sjúklinga.“

Flestir vita að líf eða dauði krabbameinssjúkra ræðst iðulega af því hvort meinið uppgötvast og er meðhöndlað nógu snemma. Í þessu efni getur jafnvel hver dagur skipt máli.

Forstjóri Landspítalans er sem sagt að útskýra fyrir okkur – því sem næst á mannamáli –  að á undanförnum vikum hafi þegar verið kveðnir upp nokkrir dauðadómar. Nokkurra vikna töf á nauðsynlegri meðferð getur auðveldlega valdið dauða sjúklings, sem að öðrum kosti gæti hafa átt fyrir höndum að lifa áratugum saman.

Sem samfélag getum við ekki sætt okkur við þetta. Starfsfólk á sjúkrahúsum á ekki að fara í verkfall. Aldrei. Punktur.

Þar með er ekki sagt að ekki eigi að gera vel við þetta sama starfsfólk hvað varðar laun og önnur starfskjör. En til þess þarf að finna aðrar leiðir en verkföll.

Að sjálfsögðu ættu stjórnvöld að grípa í taumana og bæta kjör að eigin frumkvæði áður en ástandið verður svo slæmt að heilbrigðisstarfsfólk fari að flýja land.

Flest af þessu fólki vill af margvíslegum ástæðum fremur búa á Íslandi. Það sættir sig þess vegna við nokkru lakari kjör hér en annars staðar og hugsar sér ekki til hreyfings fyrr mismunurinn er orðin óþolandi. Það er á ábyrgð stjórnvalda að fylgjast með og tryggja ákveðin jafnvægiskjör að eigin frumkvæði. Verkfall ætti aldrei að koma til álita.

Kjaradeilur heilbrigðisstétta eru allt annars eðlis en aðrar kjaradeilur.

Þær geta auðveldlega kostað mannslíf.