Af þrýstingi og þjóðrembu

Við eigum ekki að láta einhverja yfirgangsseggi úti í heimi segja okkur hvað við megum og hvað ekki. Við eigum að standa á rétti okkar. Hvað nú ef við hættum hvalveiðum – eigum við þá að hætta þorskveiðum líka, ef einhver heimtar það?

Þingheimur þurfti að sitja undir þessum málflutningi forsætisráherrans okkar í dag. Eins og í mörgu öðru sem hann lætur út sér þessa dagana er höfðað til lægsta samnefnara fólks, belgings sprottnum af vanmetakennd, í von um að áheyrendum rísi þjóðernishold.

Hann var samt spurður um alvöruefnisatriði, til dæmis hverjir væru hagsmunir okkar af hvalveiðum, en þetta voru viðbrögðin.

Látum ráðherrann um rembuna og skoðum það.

Hvalveiðar skipta okkur engu máli. Kristján í Hvalnum veiðir nokkur dýr á ári, staflar þeim inn í frystigáma við hlið aflans frá í fyrra og hitteðfyrra, og reynir svo að smygla þeim óséðum eftir krókaleiðum í gegnum hafnir heimsins. Engin leið er að vita hvort kjötið fer til mann- eða dýraeldis.

Ekki verður heldur séð að hvalveiðarnar valdi okkur tjóni. Þrátt fyrir víðtæka andstöðu við þær meðal almennings víða um heim (einkum á Vesturlöndum) hefur ekki verið sýnt fram á viðskipti hafi skaðazt né heldur að ferðamenn hætti við að heimsækja landið þeirra vegna. Þeir fara í hvalaskoðun sem aldrei fyrr.

Einstaka sinnum koma þó upp mál eins og það sem HB Grandi hefur nú lent í – mikilvægir viðskiptavinir hætta að kaupa vörur vegna þessa tómstundagamans Kristjáns í Hvalnum. Slík tilvik hafa samt (mér vitanlega) ekki haft alvarleg áhrif hingað til.

„Hingað til“ eru reyndar lykilorð. Það getur nefnilega alveg gerzt, með stórkostlegu fjárhagstjóni.

Þess vegna eru rök forsætisráðherrans – um að við eigum ekki að láta undan þrýstingi – einmitt rök fyrir að hætta þessari vitleysu strax. Ef þrýstingur fer vaxandi (hann mun áreiðanlega ekki minnka) og Samherji, Vísir og öll hin missa viðskipti í stórum stíl, þá erum við í vondum málum og neyðumst til að gera það sem forsætisráðherrann óttast mest: Láta undan þrýstingnum. Til að fórna minni hagsmunum fyrir meiri.

Með slíkri ákvörðun núna væri engin eftirgjöf og engum rétti okkar fórnað. Við gætum ákveðið að hefja aftur hvalveiðar rétt eins og að hætta þeim. Við ráðum því sjálf eftir sem áður.

Hitt er hins vegar verra, að með slíkri ákvörðun myndi ráðherranum síga þjóðernislarður og það er nánast óbærileg tilhugsun.