Stóriðja eða skapandi listgreinar

 

Ágúst Einarsson prófessor og fyrrv.rektor Háskólans í Bifröst hefur rannsakað hagræn áhrif skapandi lista á landsframleiðslu Íslands síðasta áratug. Velta skapandi greina nemur á þriðja milljarð króna á ári og er skapa hér á landi yfir 10.000 störf. Hlutur menningar og lista í landsframleiðslu hafa vaxið mikið frá Hruni og er í dag að skila inn í hagkerfið um 5% af landsframleiðslunni. Þar á tónlist langstærsta þáttinn.

 

Í dag vinna um 2.000 manns í fullu starfi við tónlist á Íslandi og a.m.k. annar eins hópur starfar þar í hlutastarfi. Til samanburðar má benda á að sjávarútvegur er að skila um 9% af landsframleiðslunni og landbúnaður um 1%. Hér er ég einnig að vísa til kortlagningar Dr. Margrétar Sigrúnar Sigurðardóttir og Tómasar Young á hagrænum áhrifum skapandi greina.

 

Íslenskir listamenn hafa verið óþreytandi við að kynna sérstöðu náttúru okkar og hvaða áhrif hún hafi haft á sköpun þeirra og reyndar sérstöðu íslensks samfélags. Þetta hefur verið langumfangsmesta og verðmætasta landkynning Íslands, hér má t.d. benda á ítrekuð ummæli forsvarsmanna flugfélaganna og ferðaþjónustunnar.

 

Það er kynning listamanna okkar á Íslandi og náttúru okkar sem er að skila hingað gríðarlegum fjölda ferðamanna. Nú er svo komið að gjaldeyristekjur og afleiddar tekjur af starfsemi skapandi lista og ferðamönnum er orðin þýðingarmeiri fyrir þjóðarbúið og atvinnulífið en útgerðin og stóriðjan samanlagt.

 

Gríðarlega aukning tónlistarstarfseminnar hefur haft mikil jákvæð áhrif í hagrænu tilliti og reyndar yfirleitt í öllu daglegu lífi íslendinga. Þróun íslenskrar tónlistar getum við þakkað miklu og öflugu starfi tónlistarskólanna í grunnrótinni. Það er því ótrúleg skammsýni núverandi stjórnvalds að svelta tónlistaskólana. Starfsemi þeirra líður fyrir það og þeir eru að verslast upp. Samhliða ávörðun ríkisstjórnarinnar að skila ekki nema hluta útvarpsgjaldsins til RÚV. Það mun valda mikilli skerðingu á framleiðslu innlendu efni og eins hafa neikvæð áhrif á tónlistarstarf.

 

Alþjóðlegur árangur íslenskra tónlistarmanna hefur skilað gríðarlegum fjárhagslegum ávinning inn í hagkerfi Íslands og með umfangsmiklum margfeldisáhrifum, eins og t.d. Icelandic Airwaves og öðrum tónlistahátíðum hér á landi. Náttúra Ísland er ákaflega vel kynnt um allan heim, það er ekki síst að þakka Björk og öðrum öflugum fulltrúum Íslands eins og t.d. Sigurrós sem hafa rutt brautina fyrir aðra. Allt kynningarefni þessara aðila er umvafið kynningu á náttúru Íslands, eins og við þekkjum svo vel.

 

Sé litið til þessa þá verður maður undrandi þegar ráðherrar „frussa“ í þingsölum þegar bent er á að útrás íslenskra listamanna sé umfangsmesta og um leið dýrmætasta kynning á Íslandi. Það fer augljóslega ákaflega í taugarnar á núverandi stjórnvaldi að einstaklingur sem hefur góðan aðgang að erlendum fjölmiðlum komi þar fram skoðanir sem ganga á skjön við áherslur stjórnvaldsins. Stjórnvaldið óttast greinlega þessa stöðu og viðbrögðin verða því oft hjákátleg og tengd mikilli skammsýni, eins og reyndar stjórnmálamönnum er hætt við.