Milljónprósent menn

ESB andstæðingar verja krónuna á hverju sem gengur. Gott sé að hafa sveigjanlegan gjaldmiðil svo leiðrétta megi slaka efnahagsstjórn með því að færa peninga frá launafólki til útflutningsfyrirtækja. „Það væri skerðing á fullveldi sérhagsmuna ef krónan yrði lögð niður“ sagði Ragnar Árnason háskólaprófessor á ráðstefnu ASÍ um gjaldmiðilsmál í janúar 2012.

 

Í könnunum hagfræðinga ASÍ kemur fram að jafnaði hafi um 30% tekna heimilanna undanfarna áratugi hafi horfið við þessar leiðréttingamillifærslur. Eignaupptaka hjá launamönnum er réttlætt með því að verið sé að halda uppi atvinnustigi í atvinnubótavinnu þar sem afraksturinn rennur milliliðalaust frá heimilunum til fárra efnamanna.

 

Meðferð íslenskra stjórnmálamanna á krónunni hefur valdið því að síðan 1980 hafa að jafnaði farið um 12% af launum í að greiða vaxtamun milli Íslands og ESB, sem veldur hærra vöruverði og meiri húsnæðiskostnaði. Heildarkostnaður heimila launamanna á Íslandi af krónunni á þessum tíma samsvarar því að 30% af tekjum heimilanna.

 

Íslenska krónan hefur rýrnað um 99,99 prósent frá seinna stríði vegna verðbólgu. Íslenska krónan var á pari við dönsku krónuna fram til ársins 1920, en á því ári var ákveðið að skrá gengi hennar sérstaklega. Gengi dönsku krónunnar er nú um 20 íslenskar krónur, en sé tekið tillit til myntbreytingarinnar 1981 má segja að gengi dönsku krónunnar sé 2000 gamlar krónur. Verðgildi íslensku krónunnar gagnvart hinni dönsku hefur því rýrnað um 99,95 prósent á 90 ára tímabili.

 

Lágmarkslaun íslenskra rafiðnaðarmanna voru árið 1926 1,70 Íkr. og þeirra dönsku 1,70 Dkr.

 

Í dag eru lágmarkslaun íslenska rafvirkjans 1.100 Íkr., en Dananna 144 Dkr.

 

Laun þeirra dönsku í íslenskum krónum hafa því hækkað um 18,5 milljón prósent. Að teknu tilliti til gjaldmiðilsbreytinga og gengi Íkr. gagnvart hinni dönsku. (Þ.e.a.s. hinu opinbera, það er síðan umhugsunarefni hvort það haldi, ef litið er til aflandsgengis eða einhvers annars, en þá verða niðurstöðurnar enn hrikalegri)

 

Dönsku launin hafa því hækkað í Dkr. um tæp 8.500 prósent á þessum 87 árum.

 

Laun danska rafvirkjans í íslenskum krónum hafa hins vegar hækkað um 18,5 milljón prósent.

 

Á sama tíma hafa laun íslenska rafvirkjans hækkað um 6,5 milljón prósent.

 

Samningamenn íslensku verkalýðsfélaganna eru margfaldir Norðurlandameistarar í kauphækkunum (það er að segja við erum að semja um prósetnuhækkanir upp á tugi prósenta (í íslenskum krónum) á meðan hinir norrænu félagar okkar hafa verið að semja um 2 – 3% hækkanir á ári (í hinum norrænu gjaldmiðlunum). Við erum erum sannkallaðir milljónprósent menn. En sú tillfinning sem maður hefur í Karphúsinu er eins og að standa á hlaupabretti og það er sama hversu hratt maður hleypur, ekkert miðar fram á veginn. Kaupmáttaraukningin sem verkalýðshreyfingunni hafði tekist að byggja upp frá Þjóðarsáttarsamningum árið 1990 þurrkaðist út í Hruninu.

 

Í þessu sambandi má einnig líta til túlkunar á hugtakinu fullveldi. Hvað er fullveldi á tímum hratt vaxandi alþjóðlegra samninga og margháttuðum samskiptum ríkja? Ísland hefur á undanförnum áratugum undirgengist umtalsverða skerðingu á fullveldi hvað varðar getu stjórnvalda til að ákvarða hvaða lög og reglur gilda hér á landi, þá helst til þess að tryggja samkeppnishæfni atvinnulífsins. Fullveldi ríkja er í dag fremur hugsjón en regla, ekkert ríki er algert eyland í margþættum samskiptum nútímans þar sem Ísland er aðili að frjálsu flæði fjármagns og vinnuafls.