Mesta auðlind Íslands

„Hálendi Íslands er mesta auðlind Íslands, hvernig sem á það er litið,“ sagði Páll heitinn Skúlason fyrrv. háskólarektor.

 

 

Á íslenska hálendinu eru öll af 10 mestu lindasvæðum landsins, reyndar nokkur af mestu lindarsvæðum heimsins. Þau spanna yfir stóran hluta af hálendinu. Þarna er að finna mestu verðmæti íslenskrar náttúru til framtíðar. Hreint vatn og hreint loft verður ekki hægt að verðleggja.

 

Rannsóknir hafa sýnt fram á að náttúran hefur ákaflega jákvæð áhrif á heilsu okkar og vellíðan andstætt fjölbýlinu sem gengur á sálfræðilega getu borgarbúa. Þetta er ástæða þess að ferðamenn streyma hingað til þess að hlaða batteríin. Mannskeppan hefur takmarkað þol fyrir því sem er manngert í náttúrunni. Rannsóknir sýna að eftir því sem náttúran er manngerðari, því neikvæðara er viðhorf fólks gagnvart henni.

 

Það eiga að vera sjálfsögð vinnubrögð þegar ráðamenn taka ákvarðanir um mannvirkjagerð að taka mið af öllum þáttum, það er hinna hagrænu, náttúrufarslegu, sálrænu og félagsfræðilegu þætti. Stærsta skekkjan þegar stjórnmálamanna eru leggja upp sínar áætlanir er að meta náttúruna ætíð á 0 kr. Hún gefi ekkert af sér nema þar sé reist hótel, veitingastaður eða virkjun.

 

Hér má vísa til ummæla fjármálaráðherra þegar hann sagði „Vilja þessir menn að árnar renni til sjávar án þess að skila neinu í þjóðarbúið?“ Þetta segir maður sem stjórnar fjármálum ríkis sem hafði á síðasta ári tekjur af erlendum ferðamönnum upp á 303 milljaðra króna,  80% þessa fólks sagðist koma hingað til þess að skoða íslenska náttúru.

 

80% af erlendum ferðamönnum sem koma hingað gera það til þess að skoða óskerta náttúru Íslands. Tekjur íslensks samfélags af ferðamönnum á síðasta ári nam um 303 milljörðum króna og var um þriðjungur af öllum erlendum tekjum landsins.

 

Ferðaþjónustan hefur á undanförnum árum skaffað 6.000 ný störf hér á landi og er helsta forsenda þess að tekist hefur að minnka atvinnuleysi hér á landi. Í ferðaþjónustunni starfa um 14% af vinnuafli landsins. Allt bendir til þess að þessar tölur eigi eftir að tvöfaldast á næstu árum.

 

Rannsóknir sýna að erlendu ferðamennirnir okkar koma af fjölbýlissvæðum. Sálfræðirannsóknir hafa sýnt fram á að mannskepnunni líður sífellt verr í vaxandi fjölmenni og notkun rítalíns vex. Náttúran hefur jákvæð áhrif á líðan okkar. Fjórðungur erlendra ferðamanna fer inn á hálendið og unir sér það vel þrátt fyrir takmarkaða þjónustu og kemur hingað aftur. Hreint loft og aukin hreyfing leiðir til aukinna velíðunnar.

 

Það er nú þegar búið að fjárfesta gríðarlegum fjárhæðum í íslenska ferðamannaiðnaðinum og enn meira er í pípunum. Það er að fjárfesta enn meira í ferðamannaiðnaðinum um land allt einmitt á þeim forsendum að framangreindar áætlanir standist.

 

Það er því með hreinum ólíkindum að ríkisstjórnin og atvinnuveganefnd Alþingis ætli sér að ráðast að rótum þessara fjárfestinga og þeirrar miklu velgengni sem í grunnin er tilkominn vegna ægifegurð íslenskrar náttúru. Ríkisstjórnin ætlar sér að því virðist með öllum ráðum að ná fram samþykki fyrir virkjunum á hálendi Íslands svo skapa megi aukna orku til stóriðjunnar. Þrátt fyrir að sú atvinnugrein fái í dag um 80% af raforkuframleiðslunni hér á landi og það á niðurgreiddu verði. Stóriðjan skaffar hins vegar einungis 1% af atvinnutækifærum landsins.

 

Arður eigenda álvera er 75% og fer að mestu beint úr landi eða réttarasagt kemur aldrei hingað. 23% af innkomunni þeirra fer í laun og 2% gjald vegna raforku. Arður sjávarútvegsfyrirtækja er 49% – 30% af innkomu fer í laun og svipað fer í orkukaup.

 

Arður af náttúrunni skilar sér um allt samfélagið. Hennar arður er að skila sér í nær öll sveitarfélög landsins og þar eru heimamenn að skapa sér ný störf í miklum mæli og um leið að renna stoðum undir samfélög sem hafa átt í umtalsverðum erfiðleikum.

 

Hafandi þessar staðreyndir í aðgengilegum gögnum er óskiljanlegt hvers vegna atvinnuveganefnd Alþingis vilji fórna ósnortnum víðernum Íslands svo auka megi framleiðslu á niðurgreiddri orku til atvinnugreinar sem skilar sáralitlu inn í íslenskt hagkerfi. Auk þessa er þegar búið að greiða úr ríkissjóð styrki upp á milljarða til stóriðjunnar fyrir nýjum höfnum og enn fleiri milljörðum í aðstöðu.

 

Á sama tíma tekst eftir mikið brambolt að merja út úr atvinnuveganefnd nokkur hundruð milljóna til þess að byggja nokkrar snyrtingar og göngustíga. Í heilt ár var reynt til þrautar að koma því þannig fyrir að hægt yrði að selja íslendingum aðgang að náttúrunni til þess fjármagna þessa agnarlitlu styrki séu þeir bornir saman við tekjur ríkissjóðs af ferðamennskunni.

 

Það er í dag um 200 MW umframorka í kerfinu hér á landi. Það liggur fyrir að endurnýja þarf dreifikerfið meðfram ströndinni svo hægt sé að nýta þessa orku og minnka framleiðslu á raforku með olíu. Það eru auk þess nokkrir ásættanlegir virkjanakostir á láglendinu, bæði í eigu einstaklinga og þjóðarinnar. Þessa kosti er auðveldlega hægt að sameina og hlífa þá ósnortnum víðernum landsins. Ferðamennska og hátæknifyrirtæki hafa skilað margfalt meir til íslensks atvinnulífs en stóriðja á niðurgreiddu orkuverði.