trusted online casino malaysia
Ritstjóri Herðubreiðar 11/09/2018

Ekki gleyma blessuðum stöðugleikanum

Karl Th. Birgisson skrifar

„Ég ætla rétt að vona að þú hafir kosið stöðugleikann.“

Þetta hefur orðið að viðkvæði hjá mér þegar ég hitti vini mína á kjörstað í undangengnum þingkosningum. „Auðvitað, auðvitað, blessaður stöðugleikinn, ekki má fórna honum,“ er svarið jafnan.

Þetta rifjaðist upp í dag að gefnu rækilegu tilefni. Bjarni Benediktsson sagði í hádegisfréttum að eitt af markmiðum fjárlaga væri að „halda þeim stöðugleika sem hér hefur verið.“ Það vildi svo vel til að hádegismaturinn var léttur og fór vel í maga.

Af praktískum ástæðum fylgist ég nefnilega svolítið með gengi evrunnar. Um helgina var það 125 krónur, en um tvöleytið í dag, þriðjudag, var það orðið 134 krónur. Það var gengislækkun upp á rúmlega sjö prósent á hálfum öðrum sólarhring. Hraustlega gert.

Þetta var skömmu áður en seðlabankinn greip inn í og þrúkkaði genginu niður í 132. Þetta varð þá bara lækkun upp á fimm og hálft prósent. Hreint smotterí vitaskuld.

Við vitum öll hvað gerist við þessar aðstæður, hvað þá ef gengið fellur meira, sem er alveg hugsanlegt. Verðbólgan fer af stað, höfuðstóll verðtryggðra lána hækkar (en greiðslubyrðin blessunarlega ekki að sama marki), peningastefnunefnd neyðist til að hækka stýrivexti, og þar með hækka vextir á yfirdrættinum, vísalánunum, bílalánunum, netgíró og hvað þetta sukk heitir nú allt saman.

Með öðrum orðum lækka laun almennings og lífskjör öll versna, en útflutningsfyrirtækin græða. En öðru eins er nú fórnandi fyrir blessaðan stöðugleikann.

Þetta vitum við, en merkilegra er að hlusta á tilraunir til skýringa á því hvers vegna krónan hríðféll eftir helgina og mest í dag. Sumir segja að pundið hafi styrkzt af því að formaður samninganefndar ESB sagðist um daginn vera bjartsýnni en hann var þegar hann sofnaði kvöldið áður.

Hinir svokölluðu sérfræðingar hér telja hugsanlegt að krónan hafi fallið vegna mögulegra erfiðleika flugfélagsins Wow. Þeir vita það samt ekki, halda það bara. Aðspurður um aðrar ástæður sagðist einn sérfræðingurinn ekki hafa „heyrt það í kringum mig.“

Þetta er hinn dásamlegi íslenzki gjaldeyrismarkaður og hinar ekki síður dásamlegu „greiningardeildir“ bankanna. Þeir hafa ekki hugmynd um hvers vegna krónan hríðféll í dag og telja sitthvað ólíklegt af því að þeir hafa ekki heyrt neinn tala um það. Þessir sérfræðingar gætu eins lesið í fóörn fugla.

Ein skýring er þó furðu nærtæk í augum leikmanns. Krónan féll neðst í dag svo að seðlabankinn þurfti að grípa inn í – sem hann hefur ekki gert svo mánuðum skiptir – sama dag og Bjarni Benediktsson kynnti fjárlagafrumvarpið sitt. Þar er gert ráð fyrir minnsta mögulega afgangi af rekstri ríkissjóðs, og í góðæri og þenslu á að lækka skatta í þokkabót. Allir vita þar að auki, að útgjöld ríkissjóðs aukast enn frekar þegar fjárlagafrumvarpið fer í gegnum þingið.

Er hugsanlegt að skynsamir fjárfestar hafi horft á þessar bláköldu staðreyndir, séð í hvað stefndi og ákveðið að forða sér burt úr endurteknu hagstjórnarrugli? Ég veit það ekki, en mín tilgáta er áreiðanlega ekki verri en margar aðrar.

Sérfræðingarnir hafa þó rétt fyrir sér um eitt. Íslenzki gjaldeyrismarkaðurinn er „grunnur.“ Það er ágæt samlíking við sundlaug eða miklu frekar poll. Það þarf ekki nema að einn hreyfi sig til að mikill gusugangur verði. Og þegar einn hreyfir sig fara hinir af stað líka í kunnuglegri hjarðhegðun á öllum spákaupmennskumörkuðum. Þegar pollurinn er orðinn tómur veit enginn hvað gerðist eða hvers vegna. Kannske þurfti þessi fyrsti bara að bylta sér til að losa sig við loft.

Gleymum því ekki, að allt er þetta í boði stöðugleikans sem fylgir íslenzku krónunni.

Loks er hér eitt alveg ókeypis ráð til allra landsmanna. Már Guðmundsson hefur nú verið seðlabankastjóri í rúmlega níu ár. Það þýðir að hann hættir í ágúst á næsta ári. Hann má ekki gegna starfinu lengur lögum samkvæmt. Ef sagan og reynslan er ólygin munu kerfisflokkarnir þrír ráða í hans stað einhvern hæfilega óhæfan vin og kunningja.

Og hið óhjákvæmilega gerist eins og nótt fylgir degi. Þegar nær dregur lokunum á ráðningartíma Más byrjar krónan að falla. Skömmu eftir tilkynninguna um arftakann hrynur hún svo endanlega.

Finnst ykkur þetta ósennilegt? Ósennilegra en að hugsanleg vandræði eins flugfélags setji krónuna á hliðina? Eða gengið falli frjálst af því að einhver einn prumpar í gjaldeyrispollinum?

Mögulega, en byrjið samt að sanka að ykkur öllum hugsanlegum erlendum gjaldeyri sem tiltækur er. Þið hafið ellefu mánuði og getið ekki tapað.

En gleymið samt ekki að halda áfram að kjósa blessaðan stöðugleikann.

1,515